Orhan DURMUŞ


GÜZEL YAZI SANATI


 

            Kaligrafi sanatı en basit ismiyle Güzel yazı demektir. Bu sanatla uğraşan kişiye kaligraf denir. Kaligrafi kelimesi Latincedir. Kallos (güzel) / graphos (yazı) kelimelerinden türemiştir. Kaligrafi olarak değil de Güzel yazı sanatı olarak anılmasını tercih ederim.

 

            Yazı, her toplumun kendi dilinde ve alfabesinde belirli ve ölçüleri ve kuralları vardır. Bu anlamıyla yazı sanatçısı kendi dilini veya yazıda kullandığı dili o kurallara göre uygun ve ölçülü yazması gerekir. Güzel yazı denmesinin sebebi de bu kural ve kaidelere uygun yazmasında kaynaklanır.Bir nesneyi bir cismi güzel gösteren tek bir şey vardır ki oda ölçüdür. Artık herkes tarafından bilinen ?altın oran? söylemi tamda budur.

 

İnsanların yaratılışları itibariyle ölçülü ve kusursuz yaratılışından kaynaklanan bir güzellik, orantı vardır mesela; insan bedeninin baş´a oranı 1/8 dir. Yani insan boyu kendi baş ölçüsü ile sekiz baştır diyebiliriz. Bu ideal ölçüdür ve göze normal gelen güzel gelen ölçüde budur. Bu kusursuz oranların dışında kalan yani orantının dışında kalan görünüşler bize hemen rahatsız eder. Normalin dışında olduğundan hemen fark edilir. Yine örnek verecek olursak yüzümüzde, iki göz arasında ki mesafe bir göz boşluğu kadardır. Bu ideal olandır ve kusursuzdur. Bunun dışında kalan yani bu iki göz arasındaki mesafenin genişliği ya da darlığı kişinin yüzüne bakınca orantısızlık fark edilir. İşte kainattaki her şeyin kusursuz bir nizam ve ölçü ile yaratılması bize güzel kavramının tanımlamasını yapar. Bizde güzel, çirkin kavramlarını sözlük anlamı olarak anlamasak dahi gören gözlerimiz güzeli nerde olsa tanır.

 

Güzel yazı sanatında da işte ölçü, oran orantı yazı sanatçısının yazısının güzelleşmesine sebep olan ilk faktörlerden birisidir. Harfler arasındaki boşluk, harflerin yüksekliği, genişliği bize yazının orantılı ve göze güzel görünmesine sebep olur. Unutulmamalıdır ki yazıyı kalem değil kalemi tutan kişi yazar. Neden söylüyorum bunu? Çünkü yanlış bir anlayışla güzel yazı yazan kişilerin genelde kaleminin kaliteli olduğundan ?özel kalem? olduğundan bahsedilir ve bu sanata hevesi olan bir kişinin gidip pahalı kalem alarak bu sanattan tamamen uzaklaşmasına veya özgüveninin kırılmasına sebep olabilir. Bahsettiğim bu anlayış yanlıştır. Güzel yazmak ilk olarak sabır gerektirir. Sonra bu işin kural ve kaidelerinin yerine getirilmesi ve bilen bir kişiden öğrenmek gerekir.

 

Güzel yazı sanatında gerekli olan malzemeler ilk aşamada kareli bir defter ve kesik uçlu kalem olarak bilinen kaligrafi kalemidir. Kalemin kesik uçlu olması yazıların daha ahenkli ve hareketli görünmesine sebep olur. Bu sanata başlayan öğrenciler tıpkı ilkokul birinci sınıfa yeni başlamış gibi düz çizgiler, eğri çizgiler yaparak, elin kaleme, kalemin deftere gözün ölçüye alışması amaçlanır. Sonrasında doğru anatomide harfleri çizmeği başarıncaya kadar devam eder.