Erzurum Müze Müdürü Hüsnü Genç, kaçak kazılar ve define bulma konusundaki yasal düzenlemeler hakkında önemli açıklamalarda bulundu. Genç, izinsiz kazı ve define arama faaliyetlerinin ciddi yasal sonuçlar doğurabileceğini belirtti.
KAÇAK KAZILARA CEZALAR
Erzurum Müze Müdürü Hüsnü Genç, 2863 sayılı yasanın 74. maddesine atıfta bulunarak, kültür varlıkları bulmak amacıyla izinsiz olarak kazı veya sondaj yapan kişilerin iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacağını belirtti. Ancak, kazı veya sondajın yapıldığı yerin sit alanı veya korunması gerekli başka bir yer olmaması halinde verilecek cezanın üçte bir oranında indirileceğini ifade etti.
İzinsiz olarak define araştıranların ise üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacağını belirten Genç, bu fiillerin yurt dışına kültür varlıklarını kaçırma amacıyla veya kültür varlıklarının korunmasında görevli kişiler tarafından işlenmesi durumunda verilecek cezanın iki katına kadar artırılacağını vurguladı. Ayrıca, izinsiz olarak define araştıran kişinin, hakkında kovuşturma başlayıncaya kadar, kendisini bu fiili işlemeye gerekli cihazları temin etmek suretiyle sevk eden kişilerin kimliklerini açıklaması ve yakalanmasını sağlaması halinde, mahkemenin cezada indirim yapabileceği veya ceza vermeyebileceğini belirtti.
DEFINE BULAN KIŞILERE VERILEN PAY
Define Arama Yönetmeliği’nin 17 ve 18. maddelerine göre, define bulma durumunda uygulanacak prosedürleri de açıklayan Genç, bulunan define veya kültür varlıklarının nasıl değerlendirileceğini belirtti. Madde 17'ye göre, define aramasında çıkan buluntuların Bakanlıkça tayin edilecek en az üç kişilik bir uzman heyet tarafından inceleneceğini ve elde edilen buluntuların kültür ve tabiat varlığı ise müzelere, define ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı aracılığıyla Hazine ve Maliye Bakanlığı'na teslim edileceğini söyledi.
Madde 18'de ise bulunan defineye dair paylaşım kurallarının belirtildiğini ifade eden Genç, define arayıcısının, Hazine arazisinde bulunan definenin yüzde ellisini, özel veya tüzel kişilere ait arazide bulunan definenin yüzde kırkını alacağını ve mülk sahibine yüzde on pay verileceğini açıkladı. Definenin Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından geçer akçe olarak değeri tespit edildikten sonra bu payların dağıtılacağını belirtti.
Müze Müdürü Hüsnü Genç, tarihi ve kültürel mirasın korunmasının önemine dikkat çekerek, vatandaşları izinsiz kazı ve define arama faaliyetlerinden uzak durmaları konusunda uyardı. Genç, bu tür faaliyetlerin sadece yasal sonuçlar doğurmakla kalmayıp, aynı zamanda kültürel mirasın zarar görmesine de neden olabileceğini vurguladı.
