www.erzurumgunebakis.com / Dilan ÇOŞKUN

Erzurum, tarih boyunca dini ve kültürel değerlerini koruyarak İslam medeniyetine önemli katkılarda bulunmuş bir şehir olarak öne çıkıyor. Bu zengin mirasın en önemli unsurlarından biri olan hafızlık geleneği, yüzyıllardır süregelmiş ve Erzurum’un manevi hayatında derin bir iz bırakmış. Tarihçi Abdurrahman Zeynal, bu gelenekle ilgili yaptığı araştırmalar ve kaleme aldığı yazılarla bu kıymetli mirası gün yüzüne çıkarmakta ve topluma aktarmakta.

Son günlerde Kasımpaşa Camii yanında açılan Daru’l Huffaz (hafız mektebi), Erzurum’un bu tarihi geleneğini bir kez daha gündeme taşıdı. Abdurrahman Zeynal, bu geleneğin kökenlerine inerek hafızlık eğitiminin Erzurum’daki serüvenini belgeler ışığında anlatmakta.

Hafızlık Geleneğinin Temelleri

Erzurum’da hafızlık eğitimi, zorlu dönemlere rağmen her zaman canlı kalmış. 1925 yılında Daru'l Hilafetil Aliye mekteplerinin kapatılmasının ardından, Erzurum halkı ve din alimleri, hafızlık geleneğini sürdürebilmek için büyük çaba göstermiş. Aynı yıl, dönemin müftülüğünün izniyle Gacıroğlu Medresesi bünyesinde bir Daru’l Huffaz açılmış ve Sakıp Danışman Hoca burada hafız yetiştirmeye başlamış.

Tarihçi Abdurrahman Zeynal, bu dönemi anlatırken Sakıp Danışman Hoca’nın fedakarlıklarını ve bu mektebin 1943 yılına kadar süren faaliyetlerini detaylandırmakta. Zeynal, Daru’l Huffaz’ın daha sonra Bakırcı Medresesi’ne taşınarak 1970’lere kadar hizmet verdiğini ve yüzlerce hafızın burada yetiştirildiğini vurgulamakta.

Daru’l Huffaz ve Bakırcı Medresesi’nin Katkıları

Abdurrahman Zeynal, hafızlık eğitiminin devamında önemli katkıları olan Sakıp Danışman, Hüseyin Esengül, Yusuf Esengül ve Tabur İmamı Hasan Uludağ gibi hocaların isimlerini aktararak bu geleneğin Erzurum’un manevi atmosferine nasıl renk kattığını anlatmakta. 1940’lı yıllardan sonra yaşanan zorluklara rağmen, bu geleneğin resmi olarak müftülük kontrolünde devam ettiğini ve günümüzde Kur’an kurslarında yeni nesiller tarafından sürdürüldüğünü belirtmekte.

Bin Bir Hatim ve Diğer Geleneklerle Harmanlanmış Bir Kültür

Hafızlık geleneği, Erzurum’un diğer dini gelenekleri olan Bin Bir Hatim, Selatü Selamlar, İşfelana ve Mukabele ile iç içe geçmiş ve şehrin dini hayatının temel taşlarından biri olmuş.Tarihçi Abdurrahman Zeynal, Erzurum’daki bu manevi geleneklerin, şehrin İslam dünyasında benzersiz bir yere sahip olduğunu ifade etmekte.

Gelecek Nesillere Taşınan Bir Miras

Zeynal’ın aktardığı bilgilere göre, Erzurum’da yetişen hafızlar arasında Hafız Ahmet Yılmaz, Hafız Abdullah Yılmaz, Hafız Ebubekir Efendi ve Hafız Nusret Gedik gibi isimler bulunmaktadır. Bu isimler, Erzurum’un ve Türkiye’nin manevi değerlerine büyük katkılarda bulunmuş ve hafızlık geleneğinin taşıyıcıları olmuş.

Zeynal’dan Anlamlı Bir Mesaj

Abdurrahman Zeynal, Erzurum’un hafızlık geleneğiyle ilgili olarak şu mesajı vermektedir:

“Cumhuriyetin ilk yıllarında hafız olan fakat bugün hayatta olmayan büyüklerimize Allah’tan rahmet, kalanlara ise sağlıklı günler diliyorum. Bu değerli miras, Erzurum’un manevi dokusunu oluşturan en önemli unsurlardan biridir ve gelecek nesillere aktarılması hepimizin sorumluluğudur.”

Bu sözler, hafızlık geleneğinin Erzurum halkı için ne kadar kıymetli olduğunu bir kez daha göstermekte. Erzurum’un bu zengin mirası, şüphesiz ki gelecekte de bir ışık olmaya devam edecek.