www.erzurumgunebakis.com / Muhammet YILMAZ
Haksız işten çıkarmalar karşısında çalışanlara tanınan haklar, belirli yasal süreçlere bağlı. Ancak bu süreçlerde yapılacak küçük bir ihmal, tüm hakların kaybedilmesine neden olabiliyor.
İşe İade Hakkı Var Ama Şartları Katı
İş Kanunu’na göre, aynı işverenin çalıştırdığı toplam işçi sayısı 30’un üzerindeyse ve işçinin en az 6 aylık kıdemi varsa, geçerli bir neden olmadan işten çıkarılması mümkün değil. Bu düzenleme işçiye, işten çıkarma kararının geçersiz sayılması için dava açma hakkı tanıyor. Ancak bu hakkın kullanımı sıkı kurallara bağlı.
İşten çıkarılan bir çalışanın ilk olarak bir ay içinde arabulucuya başvurması gerekiyor. Arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamazsa, tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içinde iş mahkemesinde dava açılması zorunlu. Bu sürelerin kaçırılması durumunda ise tüm haklar ortadan kalkıyor.
Mahkemede İspat Külfeti Kimin Üzerinde?
İşe iade davalarında genellikle ispat yükü işverende bulunuyor. İşverenin, işten çıkarma kararını geçerli bir nedene dayandırması ve bunu mahkemede kanıtlaması gerekiyor. Ancak işçi, çıkarılma nedeninin gösterilen sebep dışında başka bir gerekçeye dayandığını öne sürerse, bu iddiayı kendisinin ispatlaması isteniyor. Bu durum, işçiler açısından süreci karmaşık hale getirebiliyor. Bu nedenle hukuki destek alınması tavsiye ediliyor.
Karar Sonrası 10 Günlük Hayati Süre
Mahkeme, işten çıkarmayı haksız bulup işe iade kararı verirse, bu noktada yeni bir süreç başlıyor. Kararın kesinleşmesinden sonra işçinin 10 iş günü içinde işverene başvurarak işe dönme talebini iletmesi gerekiyor. Bu süre içinde başvuru yapılmazsa, işten çıkarma geçerli sayılıyor ve işe iade hakkı ortadan kalkıyor.
10 iş günlük süre, hafta sonları ve resmi tatiller hariç olmak üzere hesaplanıyor. Başvurunun yazılı ve ispatlanabilir şekilde yapılması büyük önem taşıyor. Genellikle noter kanalıyla ya da iadeli taahhütlü posta yoluyla yapılan bildirimler tercih ediliyor.
İşverenin Yükümlülüğü ve Olası Tazminatlar
İşveren, işe iade kararından sonra işçiyi bir ay içinde yeniden işe almakla yükümlü. Aksi takdirde, işe başlatmama tazminatı ödemek zorunda kalıyor. Bu tazminat, en az 4, en fazla 8 aylık brüt ücret üzerinden belirleniyor. Ayrıca işçiye, kararın kesinleşmesine kadar geçen sürede çalıştırılmadığı dönem için azami 4 aya kadar maaş ve mali haklar ödeniyor. Bu kapsamda yol, yemek, gıda yardımı ve ikramiye gibi ek ödemeler de dikkate alınıyor.
Süreç Titizlikle Takip Edilmeli
İşten çıkarılan çalışanların hak kaybı yaşamaması için yasal süreleri ve başvuru yollarını dikkatle takip etmeleri gerekiyor. Yapılacak en küçük bir gecikme, tüm tazminat ve işe dönüş haklarının kaybedilmesine neden olabiliyor. Bu yüzden hukuki danışmanlık alınması, sürecin sağlıklı ilerlemesi açısından kritik öneme sahip.
