www.erzurumgunebakis.com / Dilan ÇOŞKUN
Türkiye’de 2024 yılında canlı doğan bebek sayısı 937 bin 559 oldu. Bebeklerin yüzde 51,4’ü erkek, yüzde 48,6’sı kız olarak dünyaya geldi. Ancak açıklanan doğurganlık verileri, Türkiye’nin nüfus yapısında önemli bir dönüşümün sürdüğüne işaret ediyor.
Doğurganlık Hızı 1,48’e Geriledi
Toplam doğurganlık hızı 2024’te 1,48 çocuk olarak hesaplandı. Bu oran, Türkiye nüfusunun kendini yenileyebilmesi için gerekli olan 2,10 seviyesinin oldukça altında kaldı. 2001 yılında 2,38 olan doğurganlık hızının, son sekiz yıldır düşüş eğiliminde olması dikkat çekti.
Doğurganlıkta Bölgesel Farklılık Derinleşiyor
Şanlıurfa, 3,28 çocuk ile toplam doğurganlık hızının en yüksek olduğu il olurken; onu 2,62 ile Şırnak ve 2,32 ile Mardin takip etti. Bartın ve Eskişehir ise 1,12 çocuk ile doğurganlık hızının en düşük olduğu iller arasında yer aldı.
2024’te Türkiye genelinde 71 ilin doğurganlık hızı, nüfus yenilenme eşiği olan 2,10’un altında kaldı. 1,50’nin altına düşen il sayısı ise 55’e ulaştı. Yedi yıl önce bu sayı yalnızca 4’tü.
Kentleşme ve Eğitim Seviyesi Etkili
Verilere göre, doğurganlık kentleştikçe ve eğitim seviyesi yükseldikçe düşüyor. Yoğun kentlerde doğurganlık hızı 1,39, yükseköğretim mezunu annelerde ise yalnızca 1,22 çocuk olarak belirlendi. Okuma yazma bilmeyen annelerde ise bu oran 2,65’e kadar çıkıyor.
Anne Olma Yaşı Yükseliyor
Türkiye’de doğum yapan annelerin ortalama yaşı 29,3’e yükselirken, ilk doğum yaşı ortalama 27,3 olarak hesaplandı. İlk doğumdaki ortalama yaşın en yüksek olduğu il 29,4 ile Tunceli olurken, Şanlıurfa ve Muş 24,4 yaş ile en düşük il oldu.
Adölesan Doğurganlık Sert Düşüşte
15-19 yaş aralığındaki adölesan doğurganlık hızı, 2001 yılında binde 49 iken 2024’te binde 10’a geriledi. Bu gelişme, erken yaşta annelik oranının önemli ölçüde azaldığını ortaya koydu.
Her 100 Doğumdan 3’ü Çoğul Doğum
2024’teki doğumların yüzde 3,3’ü çoğul doğum olarak gerçekleşti. Bu doğumların büyük çoğunluğu ikiz olurken, üçüz doğum oranı yüzde 2,9, dördüz ve üzeri ise yüzde 0,1 olarak ölçüldü.
Uzmanlar Uyarıyor :Nüfus Azalması Tehlikesi Büyüyor
Uzmanlar, doğurganlık hızındaki bu düşüşün uzun vadede ekonomik ve sosyal yapıyı derinden etkileyeceği konusunda uyarıyor. Artan kentleşme, kadınların eğitim ve iş hayatındaki rolü, evlenme ve çocuk sahibi olma yaşlarının yükselmesi gibi faktörler bu tabloyu şekillendiriyor.
