www.erzurumgunebakis.com / Dilan ÇOŞKUN
Vitaminler, vücudumuza faydası oldukça fazla olan, metabolizmamızın sağlıklı bir şekilde çalışmasını destekleyen, yediğimiz pek çok besinin içinde bulunan organik bileşikler. Sağlıklı bir yaşamın devamlılığında ve pek çok hastalığın tedavisinde vitaminlerin etkisi oldukça önemli. Diyetisyen Dilan Yıldırım konu hakkında önemli açıklamalarda bulundu.
Vitaminlerin görevlerinden bahseden Diyetisyen Dilan Yıldırım, "Vücudun sağlıklı bir şekilde işlemesi için kesinlikle gerekli olan vitaminlerin, bütün organlara ve sistemlere etkisi vardır. Her türlü vitamin azlığında vücut negatif bir şekilde etkilenir. Günlük hayatımızı sağlıklı bir şekilde devam ettirmemizi sağlarken, hastalıklarla mücadelede de etkilidir. Hücre zarı ve DNA gibi yapısal alanlarda oluşabilecek herhangi bir zarardan korunmada etkilidir. Vücuda bağışıklık kazandırır. Mikrop, virüs, bakteri kaynaklı hastalıkların sık görülmesini engeller ve hastalıklara karşı koruyucu bir kalkan görevini üstlenir.Kronik rahatsızlığı bulunan ve uzun süreli ilaç kullanmak zorunda olan kişiler için ilaçların yan etkilerinin en aza indirgenmesinde; ilaçların vücutta yarattığı tahribatın engellemesinde ya da azaltılmasında etkilidir. Sindirim güçlüğü gibi metabolizmayı olumsuz etkileyen hastalıkların iyileşmesinde etkin rol oynar.
Mide, bağırsak ve pankreas sağlığı için önemlidir. Besinlerin mide ve bağırsakta emilimine destek olur. Kemikleri güçlendirir ve eklem sağlığı için önemlidir. Özellikle belirli bir yaştan sonra ortaya çıkan kemik erimeleri sorununu yok etmek veya azaltmak için olmazsa olmaz besin öğeleridir. Kaslarda oluşan krampların giderilmesinde yardımcıdır. Kandaki yağ oranını dengeler, damarları güçlendirir. Damar tıkanıklığını önler. Kanın yoğunluğunu ayarlar. Bu sebeple kalp damar hastalıklarına ve kolesterole iyi gelir. Yaraların çabuk iyileşmesini sağlar. Ağız, dil ve diş eti yaralarına iyi gelir. Cilt, tırnak ve saç sağlığı için de faydalıdır. Şehir hayatında insanların sıklıkla karşılaştığı stres, uykusuzluk, yorgunluk gibi problemlerin vücutta yaratacağı sorunları hafifletmede, bünyenin psikolojik olarak da denge sağlamasında görev alır. Depresyon, anksiyete, bipolar bozukluklar başta olmak üzere çeşitli psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde takviye olarak kullanılır. Kadınlarda sıklıkla görülen Polikistik Over Sendromu (PKOS) tedavisinde kullanılır. Özellikle PKOS’u olan hastalarda görülen infertilite sorunları, kıllanma, sivilcelenme, regl döngülerinde düzensizlik, insülin direnci, psikolojik rahatsızlıklar gibi sorunlar üzerinde etkilidir. Üreme sorunlarının tedavisinde oldukça fazla kullanılır. Kadın ve erkek infertilitesi (kısırlık) için tedavi uygulanan hastalara yeteri kadar vitamin içeren besinler ya da vitamin takviyesi almaları tavsiye edilir. Gebelik öncesinde, sırasında ve sonrasında anne ve bebek sağlığı için kullanılır. Gerekli miktarda vitamin alımı; gebeliğin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi, düşük riskinin en aza indirgenmesi, erken doğumun engellenmesi, bebekte oluşabilecek herhangi bir gelişim sorununun önüne geçilmesi adına önemlidir." Açıklamalarında bulundu.
Vitamin içeren besinleri anlatan Yıldırım, sağlıklı bir yaşam için vitamin değeri yüksek besinleri tüketmenin öneminden bahsederek, " Her birinde farklı bir vitamin bulunan besinleri ihtiyaca uygun, belirli bir miktarda ve seçerek tüketmekte fayda vardır. Vitamin çeşitliliği yönünden zengin olan besinler şunlardır: Kırmızı et; karaciğer, dalak, yürek, beyin gibi sakatatlar; balık, ton balığı, havyar, yosun, ıstakoz, karides gibi deniz ürünleri; tavuk, hindi, ördek, kaz gibi kümes hayvanlarının etleri; süt ürünleri, yumurta gibi hayvansal besinler Portakal, mandalina, greyfurt, limon gibi narenciye meyveler; mango, avokado, ananas, kivi gibi tropik meyveler; nar, böğürtlen, yaban mersini, kızılcık, çilek, kiraz, vişne gibi özellikle kırmızı renkteki meyveler. Maydanoz, roka, tere, marul, nane, ıspanak gibi yeşillikler; pırasa, soğan, sarımsak, brokoli, lahana, karnabahar gibi yeşil yaprağı olan sebzeler. Yulaf ezmesi, buğday, pirinç, bulgur, mısır gibi tahıllar.
Soya fasulyesi, kuru fasulye, barbunya, bakla, mercimek gibi kuru baklagiller. Ayçiçeği çekirdeği, kabak çekirdeği, fındık, fıstık, ceviz gibi sağlıklı yağlar içeren tohumlar. Zeytinyağı, avokado yağı, hindistan cevizi yağı, karite (shea) yağı, susam yağı, çörek otu yağı, ceviz yağı, fındık yağı gibi çeşitli yağlar. Vitaminler yağda ve suda eriyen vitaminler olarak sınıflandırılmaktadır. Suda eriyen vitaminler B1, B2, B3, B6, B12, Cvitaminleridir. Yağda eriyen vitaminler ise A,D, E, K vitaminleridir." Şeklinde konuştu.
Diyetisyen Dilan Yıldırım, vitaminlerin görevlerini sırasıyla şöyle anlattı:
" Metabolizmanın sağlıklı bir şekilde görevini yapabilmesi için A vitamini içeren besinler tüketmek gereklidir. A vitamini, özellikle büyüme çağındaki çocukların kemiklerini güçlendirici bir rol oynar.
B1 vitamini ( TİAMİN) halsizlik, kas yorgunluğu, iştahsızlık gibi durumların giderilmesinde kullanılan bir vitamindir. Vücudun ihtiyaç duyduğu enerjiyi sağlar.
B3 vitamini onarımda görevli bir vitamindir. Bazen organizmayı etkileyen hücrelerde zarar görmüş yapılar meydana gelir. B3 vitamini antioksidan göreviyle bu zararlı unsurlarla savaşır. Yetersiz protein tüketen ve çok yönlü beslenme alışkanlığı olmayan kişilerde ortaya çıkan hastalıkların tedavisinde kullanılır.B6 vitamini, Kırmızı kan hücrelerinde meydana gelebilecek sorunların önlenmesinde etkilidir. B12, hayvansal protein kaynaklı bir vitamindir. Yapılan araştırmalara göre B12, Türk toplumunda en çok eksikliği görülen vitaminlerin başında gelir. Anne ve bebek sağlığı için en çok gerekli görülen vitaminlerdendir. Kaslarda oluşan sertliğe ve kasılmalara iyi gelir. unutkanlık sorunu için en etkili vitamindir. En iyi kaynakları et başta olmak üzere hayvansal gıdalarda bulunur.C vitamini, bu vitamin yönünden zengin olan sebze ve meyvelerden kolaylıkla vücuda alınabilen bir vitamindir. Genellikle enfeksiyona bağlı bağışıklık problemlerinin tedavisinde kullanılır. D vitaminin temel kaynağı güneş ışığıdır. Balık yağı harici diğer hayvansal ya da bitkisel gıdalarda D vitamini bulunmaz. Kemiklerin güçlenmesi için önemlidir. İleri bir yaştan sonra ortaya çıkan kemik erimesi rahatsızlığının başlıca tedavi ilacıdır. D vitamini eksikliğinde, obezite sorunu yaşan kişilerin sağlıklı bir şekilde kilo vermesi zorlaşır. İnsülin direnci olan hastalara çoğunlukla D vitamini takviyesi alması önerilir. Ayrıca hormonları da doğrudan etkileyen bir vitamindir. E vitamini, Mide rahatsızlıklarının giderilmesinde, yağ formunda olan bu vitaminin antioksidan olarak vücutta önemli etkileri vardır.K vitamini, Sıvı yapıdaki kanın yeteri kadar koyulaşmasını sağlar. Eksikliğinde kan cıvıklığı görülür. Bu sebeple K vitamini, kalp damar sağlığı için önemlidir. Kalsiyumun vücuda alımını kolaylaştırır."
GÜNLÜK VİTAMİN İHTİYACI
Günlük alınması gereken vitamin miktarı, vitamin eksikliği yaşayan kişilerin ihtiyaç durumuna ve vitaminlerin özelliklerine göre değişkenlik gösterdiğini söyleyen Dilan Yıldırım, " Örnek vermek gerekirse; sağlıklı bir kişinin alması gereken günlük K vitamini ihtiyacı yetişkin bir erkek için 80 mcg iken bir çocuk için 15-30 mcg’ye kadar düşebilir.
Örneğin, yapılan kan testi ölçümlerinde D vitamininin referans değeri 50 ile 70 ng/ml arasında olmalıdır. Kişinin sağlık durumuna göre bu değer değişiklik gösterebilse de bu referans değerlerinde ufak oynamalar ciddi sorunlara yol açmaz. Ancak tetkiklerde 10 ng/ml altında değerler çıkıyorsa bir eksiklik durumu söz konusudur ve bu da sağlıklı bir yaşam için sorun oluşturur.
Vitamin eksikliklerinin sebep olduğu sağlık problemleriyle karşılaşmamak için düzenli beslenerek, vücut için gerekli vitaminleri almaya özen gösterilmelidir. Ayrıca vitamin eksiklikleri sebebiyle oluşacak daha büyük sorunları engellemek adına düzenli kan tetkikleri yaptırmak ve eksiklik tespit edildiği durumlarda tedavi olmayı ertelememeye özen göstermeliyiz. " İfadelerini kullandı.
