İşletenin kaza yüzünden parça değişimi, araç onarım, işçilik, boyamaya harcadığı masraflar ile aracını kullanamamaktan yoksun kaldığı dönemdeki zararlar toplamını ifade eder.
Hasar bedeli ile araç değer kaybı birbiri ile karıştırılmamalıdır. Değer kaybı, aracın kaza nedeni ile ikinci el araç piyasasında kaza öncesi rayiç değerden satılamaması olarak tanımlanır. Önemle belirtmek gerekirse aynı araçta hem değer kaybı hem de hasar bedeli birlikte olabilmektedir.
Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları A.5 bendinde; “Maddi Zararlar Teminatı” başlığı altında değer kaybı, hasar bedeli dahil zarar görenin doğrudan malları üzerindeki her türlü azalmanın teminat kapsamında olduğu belirtilmiştir. Sigorta şirketi işleten sıfatına haiz üçüncü şahıslara karşı meydana gelen zararlardan poliçede belirtilen kloz limiti dahilinde zarar veren araç işleteni ile birlikte müteselsilen sorumludur.
Araç Hasar Bedeli Sigortadan Nasıl Alınır?
Maddi hasarlı trafik kazalarında meydana gelen zararların sigorta şirketlerinden tazmin edilebilmesi için, başvuru dilekçesi ile hasar bildiriminde bulunulması gerekmektedir. Yapılan başvuru üzerine sigorta şirketi olumlu veya olumsuz dönüş yapabileceği gibi herhangi bir geri dönüş de sağlamayabilir.
Şirketin dönüş yapmaması durumunda ise şirket aleyhinde dava açılabilir. Ancak Türkiye’de yargılamaların uzun sürmesinden dolayı genellikle Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru yoluna gidilmektedir.
Maddi hasarlı trafik kazaları sonucunda sigorta şirketleri meydana gelen zararı daha az ödemek için genellikle orijinal parça yerine yedek parça kullanmaktadırlar.
Yedek parça kullanılması durumunda, muadil parça-orijinal parça farkı aracı onaran sigorta şirketinden talep edilebilmektedir. Ancak sigorta şirketinden muadil parça-orijinal parça fark bedeli ödeyebilmesi için ihbar/ihtar dilekçesi ile başvuru yapılmalıdır.
Sigorta şirketleri; hasara uğrayan araçlar için tazminat ödemek yerine aynen tazmin olarak ifade edilebilen, aracın onarımının anlaşmalı bir serviste gerçekleştirilerek, onarılmış şekilde teslim edilmesini ve tazminatın onarımı gerçekleştiren servise yapılmasını tercih edebilmektedirler.
Sigorta şirketleri, aynen tazmin yöntemini benimsedikleri durumda, anlaşmalı servislerde aracın tamir edilmesinde olduğu gibi verilen hizmetin ilgili mevzuata uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak ve bunu kontrol etmek zorundadırlar. Yapılan onarım işinin sigortalı veya zarar görenin hakkını ihlal edecek şekilde yerine getirilmiş olması şirketin sorumluluğundadır. Örneğin, değiştirilmesi gereken bir parça için onarım yapılması, onarılmasının mümkün olmaması nedeniyle “eşdeğer” veya “orijinal” parça ile değiştirilmesi gereken parçanın aynı kalitede olmayan parçalarla değiştirilmesi, işçiliklerin gereği gibi yapılmaması, boyanan parçalarda orijinal boya ile farklılık bulunması gibi. Sigorta şirketinin, mevzuata uygun olarak hizmet verilmesi ve onarımların hakkıyla yapılması konusunda servisle anlaşma yapmış olması, açıklanan konulardaki eksikliklere ilişkin sorumluluğunu ortadan kaldırmamaktadır.
Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının “Tazminat ve Giderlerin Ödenmesi” başlıklı B.2 nci maddesinin dördüncü fıkrasında;“Hasar halinde, hasar gören parça, onarımı mümkün değilse veya eşdeğer parça veya yeniden kullanılabilir parça ile değişimine imkân yok ise orijinali ile değiştirilir. Bu paragraf uygulaması sonucu araçta bir kıymet artışı meydana gelse dahi bu fark tazminat miktarından indirilemez” hükmü yer almaktadır.
Anılan hükme göre hasarlı aracın öncelikle tamir edileceği, onarımın mümkün olmaması durumunda hasara uğrayan parçanın eşdeğer parça ile değiştirilmesi, eşdeğer parçanın mevcut olmaması halinde ise yenisi (orijinali) ile değiştirilmesi gerekmektedir. Buna karşılık, uygulamada özellikle Trafik sigortalarında onarımı mümkün olmayan parçaların “eşdeğer” veya “orijinal” parça yerine, mevzuata aykırı olarak aynı kalitede olmayan veya “yan sanayi” olarak tabir edilen parçalarla değiştirilebildiği görülmektedir. Bu durumda sigorta şirketinden “hasar farkı bedeli” talep edilebileceği gibi “uygun parçanın takılması” da talep edilebilir.