Süt İzni Nedir?
Süt izni, bir çok ülkede uygulandığı gibi ülkemizde de çalışan annelerin bebeklerini daha iyi beslemeleri için verilmiş olan bir haktır. Çalışan annelerin çalışma hayatı içerisine süt iznini makul bir şekilde uyumlaştırabilmesi ve bunu yaparken de sağlıklı bir şekilde çocuklarını yetiştirmeye devam edebilmeleri için hukuk düzenine girmiş pozitif ayrımcılık ilkesinden hareketle kavramsal çizgisi netleşmiş bir iş hukuku uygulamasıdır.
Süt izni hem özel sektör, hem de kamu sektörü çalışanları için geçerli ve güncel olarak uygulanmakta olan bir uygulama olup, kamu ve özel sektörde çalışmakta olan çalışanların kullanabileceği süt izni hakkı, 4857 sayılı İş Kanunu ve 657 sayılı Devlet Memuru Kanunu'nda yer alan farklı düzenlemeler nedeniyle değişiklik gösterebilmektedir.
Süt İzninden Yararlanma Şartları
Süt izninden yararlanmanın bazı şartları mevcuttur. Bu izni sadece kadınlar kullanabilmektedir. Bununla beraber İş Kanunu m.74/7 hükmünde görüleceği üzere hükmün konulma amacı bebeğin sağlıklı büyümesiyle birlikte kadınlara emzirme hakkının tanınmasıdır. Yani, kadının emziriyor olması gerekmekte ve süt iznini yalnızca bir yaşından küçük çocuğa sahip olanlar kullanabilmektedir.
Kadın işçilere çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçinin kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.
Devlet memuru olan kadınlar ise, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabiidir. Kamuda çalışan kadınlar için bir ayrıma gidilmiş olup, analık izninin bitiminden itibaren başlayan süt izninde ilk 6 aylık süreç için günde 3 saat olarak öngörülmüştür. İkinci 6 aylık süreç içinse günde 1,5 saat uygun görülmüştür. Süt izninin hangi saatler arasında ve günde kaç kez kullanılacağı hususunda, kadın memurun tercihi esas alınmaktadır.
Sözleşmeli kamu personelleri de devlet memurları gibi 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabii olmaları dolayısıyla analık izninin bitiminden başlayan süt izninde ilk 6 aylık süreç için günde 3 saat, ikinci 6 aylık süreç için günde 1,5 saat olarak belirlenmiştir. Çoğul doğumlarda da süt izni süresi aynı olup herhangi bir artış durumuna gidilmemiştir.
Süt İzni Hesaplaması
Bu sürenin hesaplanışında kadının hangi kanuna tabii olduğuna göre izin süresi belirlenmektedir. Özel sektörde çalışıyorsa 4857 sayılı İş Kanunu’na, kamu personeliyse 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabii olacaktır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 4857 sayılı İş Kanunu’nda sağlanmış olan imkânlardan daha fazlasını sağlamaktadır. Devlet memurları için analık izni bitiminden başlayan süre özel sektörde farklılık göstermektedir. Devlet memurları süre başladıktan sonra çocuk 1 yaşını geçse bile toplamda 1 yıl boyunca uygulanmaktadır. Ancak özel sektörde iseniz bu süre her ne olursa olsun çocuk 1 yaşına geldikten sonra kullanılamamaktadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 104. maddesinin A bendinde analık izni düzenlenmiştir. Kanun hükmünde doğumdan 8 hafta öncesinden itibaren başlayıp doğumdan 8 hafta sonrasına kadar devam etmektedir. Fakat beklenen doğum tarihinden 8 hafta öncesine kadar sağlık durumunun çalışmaya müsait olduğu doktor raporu ile kanıtlanabiliyorsa kadın memur ilişiği olduğu kurumda doğumdan önceki 3 haftaya kadar çalışabilmektedir. Kadın rapora dayanarak çalıştığı süreyi doğumdan sonra gelen iznin süresine ekleyebilmektedir. Beklenilen tarihten erken bir zamanda doğum gerçekleşmişse de doğum öncesi izninin kalan kısmını doğum sonrası iznine ekleyebilmektedir.
Süt İzni Verilmeyen İşçinin Hakları Nelerdir?
Süt izni kanun hükmünden doğan ve kadına tanınan emredici bir haktır. Bu hakkı işveren sınırlayamaz. Aksi takdirde haklı fesih sebebi oluşacak ve kıdem tazminatı gibi hususlar gündeme gelecektir. Aynı zamanda süt izni vermeyen işveren hakkında İş Kanunu’nun 104. maddesi uyarınca idari para cezası uygulanır. Şartları mevcutsa tam yargı davası açılabilir. Kadın işçiye süt izni tanınmadığı takdirde tanınmadığı süreler için alacak davası da açılabilir.
Süt Parası Nedir?
Süt parası, sigortalı olan kadına bir kereye mahsus olmak üzere yapılan bir ödemedir. Kadın eğer sigortalı değilse eşinin sigortalı çalışan olması halinde yine bu para ödenmektedir.