Sinan AYDIN

Eski nüfus cüzdanlarının yerine, banka kartlarının boyutundaki çipli kartlar verilmeye başlandı.  Yeni çipli kimlik kartları, bürokratik anlamda pek çok engeli aşmamızı sağlayan hizmetleri kendi bünyesinde topluyor. Artık cebimizde üzerinde bilgilerimiz yazan mühürlü ve ciltli kağıtlar yerine, bilgilerimizi dijital veriler halinde saklayan kartlar taşımaya başladık. 

268 BİN 945 KİŞİ CİPLİ KİMLİK KARTI ALDI

Bir süredir devam eden başvuru ve değişim sürecinden Erzurum ne kadar yararlandı? 5 yıl değiştirme süresi bulunan cipli kimlik kartları ile ilgili Erzurum İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü´nden alınan rakamlar, vatandaşların birçok işte olduğu gibi bu uygulamada da işini sona bıraktığını gösteriyor. 2016 yılında yürürlüğe giren cipli kimlik kartı uygulaması kapsamında, Erzurum´da şuana kadar 268 bin 945 kişi cipli kimlik çıkardı. TÜİK 2017 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre nüfusu 760 bin 476 kişi olan Erzurum´da, yeni kimlik kartı çıkaran vatandaş sayısıüçte biri oranına tekabül ediyor.

SAHTEKARLIK AZALIYOR

Erzurum İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürü Adalet Çakmur, gazeteniz GÜNEBAKIŞ´a yaptığı özel açıklamada, şunları söyledi: ?? Erzurum´da şuana kadar 268 bin 945 kişi cipli kimlik kartı uygulamasından yararlandı. Bu rakam, nüfusu 760 bin olan bir şehir için yaklaşık üçte birinden biraz fazla ediyor. Vatandaşlarımız maalesef işini sona bırakıyor. Yeni uygulamadan ne kadar erken yararlanılırsa o kadar iyi olur. Örneğin, cipli kimlik kartı uygulamasında parmak izi alınıyor. Bu, o kişi için aynı zamanda bir güvence demek. Çünkü o kişinin parmak izi olduğu için kimlik kartı ve özel bilgileri ile sahtekarlık yapılmasının da önüne geçiyor. Sahtekarlık azalıyor. Vatandaşlarımız biran önce kimliklerini değiştirsinler. ´´

İŞTE CİPLİ KİMLİK KARTI İLE İLGİLİ BİLMENİZ VE YAPMANIZ GEREKENLER

En azından bir vatandaşlık bilinci olarak taşıdığımız kimliklerin ne işe yaradıklarını, nasıl alındıklarını ve kullanıldıklarını bilmemiz şart.

Sizin için 14 soru altında ihtiyacınız olan bilgileri, cevaplar şeklinde derledik.  

1. Çipli kimlik kartı başvurusu nasıl yapılır?

Eğer yurt içindeyseniz yeni kimlikler için e-Devlet üzerindeki Nüfus Müdürlüğü portalından, çağrı merkezinden randevu alarak, randevusuz şekilde en yakın nüfus müdürlüğüne giderek başvurunuzu yapabilirsiniz. Yurt dışındaysanız, yurt dışı nüfus müdürlüğü temsilciliklerine gitmeniz gerekiyor. 

2. Çipli kimlik kartı başvurusunda istenilen belgeler neler?

Eğer ilk defa çipli kimlik kartı başvurusu yapacaksanız, resmi olarak kimlik ibrazı yapılabilen, fotoğraflı belgelerden birisiyle birlikte son 6 ay içinde çekilmiş 1 adet biyometrik vesikalık fotoğrafı gerekiyor. Resmi olarak kimlik belgesi yerine geçen diğer belgeler şu şekilde:

Eski tip üfus cüzdanı

Uluslararası aile cüzdanı

Pasaport

Sürücü belgesi

Memur cüzdanı

Avukat kimlik kartı

Askeri kimlik kartı

Basın kartı 

Muhtarlıkça düzenlenmiş talep belgesi

Yukarıdaki belgeler dışında bir belge başvurularda kabul edilmiyor. Verilen fotoğrafın fotokopiyle ya da farklı yollarla çoğaltılmış olması kabul edilmiyor. 

Kimlik kartlarının başvuru takibi ve yaş sınırları:

Eğer yukarıdaki belgeleri temin edemiyorsanız ve 18 yaşının üzerindeyseniz, yapılacak soruşturma sonucunda başvurunuz alınıyor. 

Başvurular internetten, çağrı merkezlerinden veya e-posta yoluyla takip edilebilirler. 

3. Çipli kimlik kartları, hangi biyometrik bilgilerimizi içeriyor?

Eğer 15 yaşını doldurduysanız parmak iziniz, parmak damar iziniz, avuç içi damar iziniz kimlik kartının hafızasında yer alan biyometrik bilgiler oluyorlar. 15 yaşını doldurmayan bireyler, gerekli yaş sınırını geçtikten sonra bu biyometrik bilgileri kimliklere yüklüyorlar.  

4. Çipli kimlik kartı başvurusunu kimler yapabilir, 15 yaşından küçükler için ne yapılıyor?

Eğer 15 yaşının üzerindeyseniz, kimlik kartı başvurunuzu bireysel olarak yapmanız gerekiyor. Ayrıca 15 yaşının altındaki bireylerin fotoğrafları, standart olarak kimliklerde bulunmuyor. Başvuran taraf fotoğraf bulunmasını talep ederse, her yaş grubundaki çocuk için kimlik kartına fotoğraf koyulabiliyor. 

Eğer çipli kimlik kartı çıkartılacak birey 15 yaşından küçükse, anne veya baba ya da varisi olan yetişkinler, yoksa büyük anne veya büyük baba, eğer bulunmuyorsa yetişkin kardeşler veya kardeşin varsa çocukları son olarak da vekaletname ibraz eden kişiler başvuru yapabilirler. Aynı şekilde kimlik kartlarını da bu kişiler teslim alabilirler. 

5. Çipli kimlik kartının ücreti ne kadar, kaybolursa cezası var mı?

Kanuni olarak yeni doğan bir bireyin ilk kimlik kartı bedeli olarak 18,50 TL ücret alınıyor. Değiştirme nedeniyle kimlik kartı başvurusu da aynı şekilde 15 TL olup, kayıp nedeniyle yeni kart çıkartma işleminin ücreti 30 TL. Bu ücretler başvurular sırasında tahsil ediliyorlar. Harici olarak kartın kaybolması cezai bir yaptırım içermiyor. 

6. Yeni doğanların çipli kimlik kartı başvuruları nasıl yapılıyor, kartlar nasıl düzenleniyor?

Doğumdan sonra en yakın nüfus müdürlüğüne yapılacak olan bildirimlerde çipli kimlik kartı başvurusu alınıyor. Çocuk için yeni kart düzenlemesi yapılıyor. Kartlar yurt içinde 30, yurt dışında 60 gün süreyle ilgili adrese gönderiliyorlar. Yeni doğum başvurularında yasa gereğince ücret alınmıyor. 

7. Çipli kimlik kartları kaybolduysa veya çalındıysa ya da değiştirilecekse neler yapmak gerekiyor?

Öncelikle kayıp veya çalıntı kimlik kartını çağrı merkezi yoluyla nüfus müdürlüğüne bildirmeniz gerekiyor. Böylece kart iptal ediliyor ve olası mağduriyetler engelleniyor. 

Eğer kaybolan ya da çalınan kart üzerindeki fotoğraf 6 aydan daha eskiyse, sistemlerdeki fotoğraf da eski olacağı için son 6 ay içinde çekilmiş yeni bir fotoğraf gerekiyor. Bu fotoğraflar üzerinde sistemden biyometrik doğrulama yapıldıktan sonra yeni kartlar düzenleniyor. 

8. Çipli kimlik kartları nasıl teslim alınır?

Çipli kimlik kartları basıldıktan sonra, resmi ikametgah adreslerine gönderiliyor. Eğer harici bir adres varsa, ilgili adres bulunamadıysa yeniden başvuru yapılması gerekiyor. Dolayısıyla adreslerinizi doğrulamaya özen göstermeniz gerekiyor. 

9. Çipli kimlik kartı ulaşana dek kart yerine geçen belge nasıl kullanılır?

Yeni kimlik kartı çıkana ve kişiye ulaşana dek geçen süreçte, nüfus müdürlüklerinden alınacak geçici kimlik belgesi kullanılır. Bu belge nüfus müdürlüğü dışında hazırlanamaz, kopyalanamaz. 

10. Çipli kimlik kartlarının geçerlilik süreleri ne kadar, süre dolmadan değişim yapmak mümkün mü?

Çipli kimlik kartlarının geçerlilik süreleri 10 yıl olarak belirleniyor. Bu süre zarfında kartlarını değiştirmek isteyen vatandaşlar, yeniden başvuru yaparak ücretlerini ödeyip yeni kartlarını beklemeye koyuluyorlar. Eski kart iptal edildiği için geçici kimlik belgesi almak gerekiyor.

11. Bir başkasının çipli kimlik kartını bulduğumuzda ne yapmalıyız?

Farklı kişiler tarafından bulunan kimlik kartlarının en yakın nüfus müdürlüğüne teslim edilmesi gerekiyor.

12. Çipli kimlik kartlarındaki PIN kodu nedir, nasıl alınır ve değiştirilir?

Banka kartlarında, cep telefonlarımızdaki SIM kartlarımızda olan şifrelerin bir benzeri de yeni çipli kimlik kartlarımızda bulunuyor. Ancak bu kez 6 haneli bir PIN koduna sahip oluyoruz. İşlemlerimizi yaparken de bu şifreyi kullanacağımız için aklımızda tutmamız gerekiyor. 

Çipli kimlik kartlarının elimize ulaştığı Kişiye Özel Şifre Zarfı´nda yer alan Etiket Formu´nun altında bir hologram var ve altında da PIN kodumuz yer alıyor. 

Nüfus müdürlüklerine yerleştirilen Kiosk cihazları üzerinden şifrelerimizi doğrulama, değiştirme işlemlerini yapabiliyoruz. Ayrıca bu cihazlardan şifremizi kullanarak çeşitli işlemler de yapmak mümkün oluyor. 

PIN kodunun değiştirilmesi için cihaz üzerindeki biyometrik doğrulama sensörlerini kullanabiliyoruz. Ayrıca yardıma ihtiyacımız olursa, resmi görevliler dışında kimseden bu yardımı talep etmememiz gerekiyor.

13. Çipli kimlik kartlarının PIN değiştirme işlemi ve kart kontrolleri nasıl yapılıyor?

Kart sahipleri, nüfus müdürlüklerinde bulunan Kiosk´larda kart şifrelerini değiştirme, kişisel mesaj seçeneklerini ayarlama ve kart durumunu kontrol etme işlemlerini yapabiliyorlar. 

14. Çipli kimlik kartlarının içinde geldikleri PIN zarflarını saklamak zorunlu mu?

Çipli kimlik kartlarımız adreslerimize kişiye özel şifre zarfı ile birlikte geliyorlar. Bu zarfın içerisinde tıpkı SIM kartlarda olduğu gibi PIN ve PUK kodu bulunuyor. Bu zarfın güvenli bir şekilde saklanması, kişinin güvenliği açısından mantıklı olacaktır. Zorunlu olmasa da saklanmasını tavsiye ediyoruz.