NESRİN ÇETİNKAYA

İthal et sorununa ilişkin değerlendirmelerini paylaşan Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölüm Başkanı Ömer Selçuk Emsen, istikrarsız politikaların devam etmesi halinde ithalatın kaçınılmaz olduğunu belirtti. Sağlam bir hayvancılık politikasının elzem olduğunu ifade eden Emsen, sorunun çözümü noktasında bölgenin geçim, işsizliği azaltıcı mekanizma ve uluslararası gelire katkı kaynağı olan hayvancılığı aynı zamanda hayvancılığın girdilerini desteklemenin gerekliliğine vurgu yaptı.

Hayvancılığın piyasaya dağıtımını destekleyici mekanizmaların da şiddetli bir şekilde gözden geçirilmesini isteyen Emsen, kurumsal bir yapı oluşturulmasının önemine dikkat çekti. Emsen, hayvancılığı ve yemi desteklemekle birlikte kombinanın efektif çalışmasına bağlı olarak, ?Hayvancılığın aracılarla rant elde edilme kaynağı olmaktan çıkartılmasını sağlayacağız? dedi.

İTHAL ET SORUNU

İthal et sorununun kaynağına inerek, sorunun asıl nedenlerini aktaran Emsen, ?Bölgenin kâğıt üstünde en önemli gücü tarım ve hayvancılık, hatta asıl gücü hayvancılık gücü şeklinde bilinmektedir. Ancak şöyle ifade etmek gerekirse; hayvancılığı tek başına desteklediğinizde hayvan popülasyonunu artırmaya çalıştığınızda, hayvancılığın girdisi konumunda ki yemi desteklemezseniz olağan süreç şöyle işleyecektir; hayvan popülasyonu artacak, kış memleketi olduğundan dolayı beslenme güçlüğü ortaya çıkacak. Yazın yayla kültürü olduğundan dolayı zaten sıkıntı yok, ama kışın hayvanının beslenmesini sağlayacak mekanizmayı tetikleyecek destek mekanizmasını işletmediğinizde çiftçi teşvik olduğu için hayvan beslemekte ancak yemde, otta, yani hayvan girdisinde teşvik olmadığı içi kışın yem fiyatlarındaki ani yükseliş karşısında hayvanını daha ucuza elden çıkartmak durumunda kalıyor. Bu da arzın bir anda bollaşması ve fiyatın düşmesine neden olmaktadır. Çünkü çiftçi kesime yöneliyor? şeklinde konuştu.

İSTİKRARSIZ POLİTİKALAR İTHALATI KAÇINILMAZ HALE GETİRİYOR

Geçmişte olduğu gibi istikrasız politikaların ithalatı kaçınılmaz hale getirdiğini kayda geçen Emsen, ?O zaman şöyle diyelim; geçmişte de olduğu gibi eğer bu istikrarsız politikalar devam ederse ithalat kaçınılmaz hale gelmekte. Niçin et ithal ediyoruz dediğimizde, çiftçi yetiştirmediği için peki çiftçi niçin yetiştirmedi dediğimizde, hayvan tutma maliyeti yüksek olduğu için yani sistematik etki diyoruz. O zaman çiftçinin yemini de destekleyici mekanizmayı işletmezsek, çiftçi hayvan tutamaz, hayvan tutmayınca etin fiyatı yükselir, dolayısıyla da ithalat kaçınılmaz hale gelir. Et ithalatı uzun vadede, hayvan yetiştirmeyi düşünen çiftçinin ete yönelik motivasyonunun kaybolmasına yol açar. Çünkü tam etin para edeceği, arzın kısıtlı olduğu bir dönemde et ithalatı ortaya çıktığında, fiyatlarda meydana gelen ciddi düşüş çiftçinin maliyetlerini karşılayamaz hale gelmesine yol açar? ifadelerini kullandı

?O ZAMAN TAKKEMİZİ ALACAĞIZ, ÖNÜMÜZE KOYUP DÜŞÜNMEYE BAŞLAYACAĞIZ?

Hayvancılığın yanı sıra hayvancık girdilerinin de desteklenmesinin elzem olduğunu dile getiren Emsen, sağlam politikalar doğrultusunda adım atılması gerektiğini belirterek, ?O zaman takkemizi alacağız, önümüze koyup düşünmeye başlayacağız. Sağlam bir hayvancılık politikası şart. Dolayısıyla politikamız şu; bölgenin geçim kaynağı, işsizliği azaltıcı mekanizma kaynağı, uluslararası gelire katkı kaynağı olan hayvancılığı destekleyeceğiz. Yani şöyle devam etmek gerekirse; hayvancılığı desteklerken hayvancılığa dayalı inputu da destekleyeceğiz. Hayvancılığın piyasaya dağıtımını da destekleyici mekanizmaların şiddetli bir şekilde gözden geçireceğiz, günübirlik politikalar değil, uzun vadede politikalar uygulayacağız? diye konuştu.

?HAYVANCILIK ARACILARLA RANT ELDE EDİLME KAYNAĞI OLMAKTAN ÇIKARILMALI

Kombinanın efektif çalışması ile hayvancılığın aracılarla rant edilme kaynağı olmaktan çıkacağını belirten Emsen, bu sayede hem üreticinin, hem tüketicinin mutlu olacağını kaydederek, ?Bununla birlikte; Türkiye´nin en önemli sorunlarından biri cari açık, et ithalatını aşağı çekildiğinde cari açık da aşağı çekilmiş olacaktır. Çok kurumda bir yapı oluşturmamamız lazım. Önce yine altını çize çize ifade etmek lazım; yemi destekleyeceğiz. Buna bağlı olarak hayvancılığı destekleyeceğiz. Hayvancılığın aracılarla rant elde edilme kaynağı olmaktan çıkartılmasını sağlayacağız. Yani kombinamız efektif çalışacak ki, hem çiftçi, hem tüketici mutlu olsun. Dolayısıyla fiyat dalgalanmasını bu şekilde minimize etme şansına sahip olacağımızı düşünmekteyiz? ifadelerine yer verdi.