Bez veya kumaş satan esnafa Bezzaz, çarşılarına "Bezzazistan" denirdi. Halk ağzında zamanla "Bedestan" yada "Bedesten`e" dönüşmüştü. Kıymetli kumaş satanlara "üstüteci", "kadifeci", "dibacı", veya "atlascı"  denirdi. 1642 yılında Erzurum`da 6 Müslim, 6 Gayri Müslim Bezzaz bulunmaktaydı. Zamanla bu sayı artarak 1905 yılında 243`e ulaşmıştı.

                  Bezaz; bezci, bezi alıp satan kimse veya günümüz deyimiyle manifaturacı demektir. Bezazlar ham ipeği alır işlenecek hale getirir kazazlara satarlardı. Osmanlı döneminden Cumhuriyete kadar geçen sürede ve devamında  Bezzazlık faaliyetlerini sürdürenlerden Süleyman Ağa sonrasında oğlu Rauf Bey(Çullu), Muratzade İsmail (Hınıslıoğlu), Hacı Ahmet Efendi(Önderler), Gacıroğlu Hacı Osman Efendi, Mehmet Memil Kızılduman, Muhsin Oltulular, Bayramzade Hacı Ali ,  Alyanakzade Tahsin, İhtiyaroğlu Recep, Ağazade Yunus, İmamzade Hacı Teymur, Oflu Hacı Tursunzade Kardeşler, Beyazıdlı Zorzade İzzet, Pulurlu Beyzade Hafız Hayrettin, Tiryakizade Hafız Dursun,  Hancızade Kamil Ağa, Silahtarzade Lütfi, Trabzonlu Kara Alizade Mehmet Hamdi, Alaftarzade Neşet, Karlı Halit Efendizade Mustafa, Kızılzade Ali Rıza,  Kahvecizade Müştak ve Mısırlızade Mehmet  Efendi  Cumhuriyetin kuruluş yıllarında Erzurum`da Manifaturacılık yapan esnaflardı.  1927`de Mustafa Akal manifaturacılığa başlarken günümüze kadar devam eden aile geleneğinide başlatmıştı.  1933 yılından günümüze kadar Şevket Saruhan sonra oğlu Şeref Saruhan Bezzazlık yapanlardandı.

Bu yıllar Türkiye tüm kumaş ihtiyacını dışarıdan karşılıyor kendisi üretemiyordu. Atatürk`ün emriyle kurulan SÜMERBANK ülkede yeni bir çığır açmış ülke artık kumaş üretiyordu. Bu arada Köylerde dokuma tezgahları dağıtılmış bu işi yapabilenler böylece milli ekonomiye katkı suna bilecek düzeye getirilmişti. Bundan Erzurum bazı köylerde nasibini almış kumaş üreterek Sümerbank`a teslim ediyor böylece para kazanıyorlardı.                                             

1950`lerden sonra Manifaturacılık yapan  hemşerilerimizde  ticaret yaptıkları mahallelere göre şu isimlerden oluşuyordu.                                                                                                             

Fehmi Saruhan, İsak Namırvanlı, İdris Şentürk, Mehmet Karagöz, Eyüp Toptaş, Mevlüt Çolak, Kemal Alyanak, Ekrem Narmanlı, Ali Berberoğlu, Hayati Sefalı, Halis Morkoç  Hacılar Hanında,

Lütfü -Bahri Silahtar, Ali Bayram ,Abdulkadir-Ahmet Bolbeyi, Ali Bayramoğlu Yasin Şimşek, Veysel Özhancı, Süleyman Yurttaş Taşmağazalarda,

Mehmet Memil Kızılduman, Şevket Duru, Kamil Şevki Özgül, Abdullah İspir, Vehbi Toraman, İbrahim Güllüdağ, Şevket Saruhan, İbrahim Güloğlu, Şemsettin Aysu, Hasan Terzioğlu, Mustafa Özkan, Halis Dura, Cihan Ünal Gürcükapı da,

Mirali Asker Hüsetin, Hakkı Çalıkoğlu, Dursun Akal, Ali Malkoç, Halis Kesil, Nuri Karaavcı Türbe karşısında, Müştak San, Süleyman Pınarbaşı, Osman Yıldırm, Nağdalı Parlar, Ekrem Arslan, Tahsin Şerifsoy, Tevfik Turanlı  Tebrizkapıda,

Ahmet Galata, Hamit Gerçek, Dursun Alkan, İbrahim Aydın, Nusret Özpolat, Salih Yeşilkent, Asaf Aksal, Osman Çilingiroğlu Mehmet Top, Osman Yıldırım, Muzaffer Hallaç,Hamit Güven,Fuat Hamutçu,Yusuf Şahin,İbrahim Çalıkuşu,Osman Pınar, Osman İnce  Kongre Caddesinde,

Halis Sütbeyaz Kavaflarda, Kadir Özoltu, Cemal Çanakçı,Muhsin Oltulular, Sabri Alemdar, İbrahim Arı, Şükrü Atmaca, Cazim Kocaman, Ömer Altun, Ziya Çölgenli, İsmail Bayraktar, Eşref Yılmaz, Sıtkı Özçakır,Cemal Afacan, Akif Sapal-Mehmet Efendioğlu, Ahmet Hırtızlı, Enver Sütbeyaz, Hamza Özoltu, Seyfullah Kapıcı, Muzaffer Koçak - Mustafa Hancı , Hayrettin Ahıskalı, Fikri Ergene, Belediye Mağazası yanında,

 Yakup Keçecioğlu, Hamdullah Boynukalın, Sirket Kayserili Bat Pazarında, Abdulaziz Dilaver ve Şevki Akçay  Hapan Handa

Ali Yasin Durmuş, İbrahim Elmacı, Ahmet Yavuz, Halis Takar, Celal Şenol, Ahmet Suakar, Mehmet Durak manifaturacılık yaparken, Aşkale, Hınıs, Hasankale, Karayazı ve Tortum ilçelerinde manifaturacılık yapan esnaflar bulunmaktaydı.

1985`lerde Manifaturacı esnafımızdan tespit edebildiklerimde şunlardı. Fikret Açıkel, Osman Yaşar Cimilli, Cemil Durak, Nurullah ve Ömer Güngör, Ahmet Özer, Nevrettin Yüce, Vehbi Köknar, İsmail Aydın Kongre Caddesinde,

Hüseyin Ahlat, Ekrem Alper, İsmet ve Binali Çelik, M.Emin Demir,Ali rıza Fırat, Ali Kılıç,İsmail Koçak,Nurettin Oral,  Gülahmet Caddesinde,

Mehmet Akın,Osman Özer, Kasım Paşada, Mustafa Akal , Mustafa Arı,  Celal Çullu,Hasan Güllüce,Muhlis Kaya,M. Dursun Paşaalioğlu,Türbe çevresinde,

 Hanifi Albayrak Erzincan Kapıda, Süleyman Arı,Necati Balcı, Yusuf Boybeyi, Yaşar Cimilli, Ahmet Remzi Çöğenli, Kemal Dişçi,Doğu Ticaret Manifatura, Hakkı ve Hamit Güven, İlhami Oltulu, Cihat Oltulular, Cahit Özoltu, Abdullah Yıldız, Kemal Yıldız Taşmağazalarda,

Selahattin Arıcıoğlu, İsmail Bayrak,  Halim Galata, Selahattin ve Sebahattin Keleşoğlu, Ekrem Narmanlı, Mehmet Odav, Fehmi ve Şevket Saruhan, Hacılar Hanı Civarı,

Sebahattin Dura,        Muammer Gündoğdu, Hilmi Kaçtıoğlu, Ali Sait Kaçtıoğlu, Baki Zorba Gücükapıda,

 Ali Gök Nazik Çarşıda, Mazhar Güven, İbrahim Yıldız Ayaz Paşada, Hamza Han,Hacı Kaya Kısa, Cazim Kocaman, Ahmet Topçu Eski Bat Pazarında, Ahmet Hamdi İyi Tahtacılarda, Nusret Sağ Gölbaşında, Cevat Tanç Cennet Çeşme yanı, Ahmet Şahin, Mehmet Tavlaşoğlu Cumhuriyet Caddesinde Manifaturacılık ve benzeri işlerde ticaret yapan esnaflarımızdı.

2010`lara gelindiğinde geleneksel manifaturacılık yerini ev tekstil ve hazır giyim ürünlerine bırakmış durumda. Çullu ticaret, Gülistan ticaret Cimilli ticaret, Arı ticaret toptan manifatura ürünleriyle birlikte  ev tekstil ürünlerini satmaktadırlar.

1905 yılında Yarbay Fuat Beyin tespitine göre şehirde  252 bezzaz bulunmakta iken 1965 yılında bu sayı 69`a gerilemiş 2015 yılı itibarıyla sadece Manifaturacılık ticareti yapan Akal Kolektif şirketi kalmış, mesleği Recep ve Mahmut Akal birlikte devam ettirmektedirler. Onlarda ürünleri Ardahan, Kars, Iğdır ve Ağrı illeri ve kazalarına satmaktadırlar.