www.erzurumgunebakis.com/ Sedanur Bingöl 

Bağımlılık denilince ilk başta aklımıza alkol bağımlılığı madde bağımlılığı gibi bağımlılıklar geliyor olsa da son zamanlarda bizler için uyarı niteliğinde olması gereken bir bağımlılık türünün daha var olduğunu belirten Psikolojik Danışman Yavuz Aktepe, “uyarı niteliğinde olan bağımlılıklar günümüzde teknoloji bağımlılığı ve oyun bağımlılığıdır” şeklinde aktardı. 

Teknoloji ve oyun bağımlılıklarını biraz daha davranışsal bağımlılık olarak ele alan Aktepe, “davranışsal bağımlılık, bir davranışı gerçekleştirmek için aşırı derecede motivasyonlu hissetmekle başlarken psikolojide bu kompulsif davranışlar olarak tanımlanır ve kompulsif davranışlar giderek de artan bir şekilde ortaya çıkmaktadır” dedi. 

“Bağımlılıkların olumsuz sonuçlarına rağmen kişi o davranışı yapmanın önüne geçemez” diyerek oluşabilecek olumsuz davranışlardan bahseden Aktepe, “Oyun bağımlılığı sonucunda ortaya çıkabilecek olumsuz davranışlara bakıldığı zaman akademik alanda ödevini yapması gereken veya sınava hazırlanması gereken bir çocuk bunları yok farz ederek tamamıyla oyuna odaklanmaktadır. Yine uyku saati gelen bir çocuğun uyuması gerekirken artık uyku saatini görmezden gelerek oyuna veya internete odaklanarak bunun da önüne geçmekte çok zorlanmaktadır. Bu anlamda aşırı cezalandırıcı ve baskıcı ebeveynlerde çocuğa kızarak bu davranışın her ne kadar önüne geçmeye çalışsa da çocuğu oyuna iyice itmektedirler. Bazı çocuklar bu davranıştan kurtulmak istiyor ama nasıl kurtulacağını bilmiyor çünkü oyun onun için bir vazgeçilmez hale gelmiştir bu da bağımlılığı giderek de güçlendiriyor ve ailelerin vermiş olduğu ceza onları oyundan uzak tutmak yerine daha çekici kılmaktadır.

Oyun bağımlılığının nedenleri 

Oyun ve teknoloji bağımlılığında nedenlerin neler olduğu hakkında konuşan Aktepe, “oyun bağımlılıklarına bakıldığında özellikle çocuklarda düşük özgüven, düşük benlik saygısı gibi başlıklara denk geliyoruz. Özgüveni geliştirilmemiş, özgüven oluşturulmamış, benlik saygısı oluşturulmamış çocuklar oyun bağımlılığına daha yatkın oluyor çünkü orada bir şeyleri başararak, bir şeyleri elde ederek gelişmemiş öz güvenini belki tekrardan geliştirmeye çalışıyor. Sağlıklı bir yol mu? ne yazık ki sağlıklı bir yol değil ama benliği ve kişiliği gelişmemiş çocuklar da bunları görebiliyoruz. Bu açıdan baktığımızda aslında tek suçlu çocuk olmamakla birlikte o çocuğun özgüvenini geliştirmesi gereken bir anne, o çocuğun benliğini kişiliğini geliştirmesi gereken bir ebeveynde bunlara etki edebiliyor çünkü çocuğun tutumları, okul başarısı, okul eğitimi ve arkadaş ilişkilerinde anne ve babaların rolü çok büyük. Yine oyun ve teknoloji bağımlılığında bir diğer faktör de ödül ihtiyacı olabiliyor. Çocuk bir ödül istiyorsa ve bu ödülü dışarıdan bulamıyorsa oyuna yönelmek durumunda kalıyor. Bu için geçerlidir çünkü insanın varoluşu acıdan kaçıp hazza yönelmektir. Hepimiz bir şeyler elde etmeyi isteriz ve bu anlamda çocukta belki yaptığı iyi davranışlardan dolayı bir aferin almak isteyebilir. Annesi tarafından babası tarafından öğretmeni tarafından aferini alamayan bu çocuk o ödül ihtiyacını karşılayabilmek için yine oyuna yönelerek orada bulunan bölümleri levelleri geçtikçe, oyunda başarılı oldukça ödül ihtiyacını da karşılamış oluyor” şeklinde açıkladı.

Heyecan arayışı

Aktepe, Heyecan faktörünün de oyunda bağımlılıklara neden olabileceğini belirterek “oyun bağımlılıklarında dopamin hormonunun bize verdiği bir heyecandan bahsedilebilir ve adrenalin arayışı, heyecan arayışı içinde olan çocuk bunu yine farklı alanlarda sağlayamıyorsa oyuna ihtiyaç duyabiliyor. Oyun yerine Sporla ilgilenen bir çocuk olsa orada olan dopamini, hazzı ve başarı duygusunu yaşasa oyuna yönelme ihtiyacı kalmayacaktır. 

Kendini yalnız hissetmesi

“Oyun bağımlılıklarına etki eden bir diğer faktör ise son zamanlarda bizler kalabalıklar içerisinde yalnızlaştık. Bakıldığında çocuğun çevresinde belki çok fazla arkadaşı olduğu sanılabilir çünkü bulunduğu sınıflar 20 kişi, 30 kişi hatta 40 kişiye kadar ulaşabiliyor. Fakat çocuk sınıf içerisinde sosyalleşebileceği imkanları bulamıyor olabilir, belki sosyalleşme becerisi sosyal becerisi düşük bir çocuktur ve bundan dolayı da oradaki yalnızlığını özellikle çevrim içi oyunlarda ya da o çevrim içi oyunlardaki o arkadaşlık ilişkileriyle sağlamaya, kendini orada kabul ettirmeye, o yalnızlık duygusundan kurtulmaya çalışıyor olabilir”.

Sosyal anksiyete 

“Son zamanlarda çocuklarda sık görülen sosyal anksiyete, çocukların dışarıya çıkmakta ve iletişim kurmakta zorluk yaşamalarına neden olarak içe dönük çocuklar olmasına neden oluyor. Var olan sosyal ihtiyacını da çocuk yine oyunda karşılamak durumunda kalıyor. Oyun bağımlılığı bazen ikinci bir problem, ikinci bir semptom olabiliyor çünkü bağımlılığın temelinde bir depresyonda olabiliyor ve depresyondan kurtulabilmek için çocuk kendi iç dünyasına çekilerek oyun oynuyor da olabilir. Bu anlamda bağımlılıktaki nedenleri iyi saptamak gerekiyor ki bir çocuğun neden oyun oynadığını bulamazsak o oyun bağımlılığının önüne geçmek bizim için o kadar zor olur”. 

Stresten dolayı 

“Stres sadece büyüklerde olan bir şey değil son zamanlarda çocuklarda özellikle sınav stresleri, okul başarısı stresleri ya da aile içi problemlerden dolayı hissettikleri stresleri gözlemleyebiliyoruz. Çocuklar bu streslerden bir kaçış alanı olarak oyunu kullanabiliyorlar ki kullandıkları bu yöntem sağlıklı bir yöntem değil. Çocuk stres yönetim becerilerini kazanamadığı takdirde o oyun bağımlılığının daha sonrasında farklı bağımlılıklara dönüşme ihtimali ortaya çıkıyor çünkü bizler bağımlılıkta artık şunu biliyoruz öncelikle düşük davranışlarla başlar 10 dakika 20 dakika gibi daha sonrasında bu süre uzamaya devam eder. Bu aslında birçok bağımlılık için böyledir “hep daha fazla artar” çünkü her oynadığında ilk başta oynadığı ya da önceki oynadığı hazzı elde etmeye çalışır ama oyun gittikçe artık eskisi kadar heyecan vermez, mutluluk vermez ve bundan dolayı giderek artan ve bağımlılığa dönüşen davranışla karşı karşıya kalıyoruz. Çocuk içinde biriktirdiği stresten ve olumsuz ruh halinden kurtulmak için daha fazla oynamak isteyecek ve her defasında oynama süresi giderek artacak bu da artık bağımlılığa dönüşmüş olacak” dedi