www.erzurumgunebakis.com/ Muhammet Yılmaz

Erzurum Çifte Minareli Medresede bulunan sadaka taşı günümüzde eski önemini yitirdi. 

Osmanlı'nın egemenliği altında bulunan yerleşim birimlerinde toplumsal dayanışmayı sağlayan ve özellikle gece saatlerinde hayırsever vatandaşlar ve ihtiyaç sahibi vatandaşların uğrak yeri olan sadaka taşlarında ihtiyaç sahipleri ihtiyacı kadar yardımı alıyordu. Osmanlı döneminde yardım yapmak isteyen gizlice sadakasını taşın içine koyar, ihtiyaç sahibi de ihtiyacı kadar olanı alır kullanırdı. Sessiz yardımlaşmanın en güzel örneklerinden biri olan sadaka taşından yardım alanlar, daha sonra durumunu düzeltince aldıkları parayı iade ederdi. O dönemde hırsızlık, isyan ve toplumsal olayların da önüne geçmeyi sağlayan sadaka taşı artık önemini kaybetti.

Sadaka Taşı Nedir?

Osmanlı Devletinde insan merkezli mahalle anlayışının en güzel yansımalarından olan Sadaka Taşları genellikle cami etrafında bulunan ve üzerinde para koyabilecek bir oyuğu bulunan sadaka taşları, mesaisine akşam karanlığında başlardı. Dar ve çıkmaz sokaklı Osmanlı mahallesine karanlık çöktüğünde canlanırdı sadaka taşları. Sadaka Taşlarına parayı bırakanlar da en az parayı alanlar kadar haysiyetli ve onurlu kişilerdir. Çünkü ihtiyacı olan kişi sadaka taşından sadece ihtiyacı kadarını alır ve diğer ihtiyaç sahiplerini de düşünürdü. Sadaka taşları İnsanlar arasında gelir açısından, bulundukları konum açısından mutlaka farklılıklar vardır. Zenginler ve fakirler mutlaka olacaktır. Fakirlerin bu toplumda, ezik, kimsesiz, unutulmuş hale düşmemesi, zenginlerin de kendi zenginlikleri içerisinde kendilerini kibirli görmemeleri adına sadaka verilmesi, onları birbirine yaklaştırır, aralarındaki sevgi bağını kurar. Bunun da en güzel örneği, Osmanlı'da gelenek haline gelen sadaka taşlarıdır.