www.erzurumgunebakis.com / Muhammet YILMAZ

Geçtiğimiz günlerde köy enstitülerinin açılma yıl dönümüydü. “17 Nisan 1940”

Köy enstitüleri, şair Can Yücel'in babası Hasan Ali Yücel'in Milli Eğitim Bakanı olduğu dönemde 17 Nisan 1940 yılında 3803 sayılı yasa ile kuruldu. Bugün var olsaydı, tam 84 yıldır Anadolu’da hizmet veriyor olacaktı. 

Konuyla ilgili Araştırmacı-Yazar Abdurrahman Zeynal, sitemize konuştu. Köy enstitülerinin açılma serüveninden bahseden Zeynal, “Köy enstitüleri özellikle köylerde okuma yazma bilmeyen, cehalet içinde yüzen toplumu kurtarmak için kurulmuştu. Yaklaşık olarak 20 bin civarında öğretmen yetiştirdiler. Bu 20 bin öğretmenden 2 tanesi sağlık memuru olarak yetiştirildi. Ancak bu öğretmenler tam olarak köy hayatına uygun bir eğitim aldılar. Yani arıcılıktan besiciliğe, tohum ekmekten hayvanlara iğne vurmaya ve hastaları kontrol etmeye kadar varan bilgilerle donatılıp, Anadolu’da hastalıkların ve cehaletin beli kırılmaya çalışıldı” ifadelerini kullandı.

KÖY ENSTİTÜLERİ NASIL AÇILDI?

“Cumhuriyet ilk kurulduğunda Türkiye’de 3 bine yakın öğretmen ve 40 binin üzerinde köy vardı ve ülke, çocukları eğitim öğretim görmeden hayatlarını idame ettiriyorlardı. Bu durum Anadolu’da cehaleti körüklüyordu. İşte bu cehaleti ortadan kaldırmak için önce 1936’da eğitmen kursları açıldı. Bilahare şehir öğretmen okulları ve köy öğretmen okulları kuruldu. Bunlar ihtiyaca cevap veremeyince 1940 yılında köy enstitüleri kuruldu. O dönemki bakanımız ise Hasan Ali Yücel’di. Hasan Ali Yücel çok büyük bir hizmette bulunarak 1948 yılına kadar 21 adet köy enstitüsü açtırdı. Bu köy enstitüleri, 1952 yılında alınan bir kararla öğretmen okullarına dönüştürüldü. 1954 yılından itibaren de ismi ve programları tamamen değiştirilip köy enstitülerinin 14 yıllık serüveni sona ermiş oldu.” 

KÖY ENSTİTÜLERİNİN KAPANMASI ARKASINDA Kİ BÜYÜK PAY KİMİN?

“Ancak konjonktür gereği 1940’lardan itibaren batıda ve Almanya’da faşizm sona erdi. Buna karşılık doğuda Sovyetlerde komünizm yükselen bir değer haline geldi. Bizim o dönemki gençlerimizde Komünist düşüncelerden etkilenerek sol bir yapıya kaydılar. Ancak asıl amaç o değildi. Asıl amaç: Türkiye’de meydana gelen Anadolu aydınlanmasının önüne geçilmekti. Bununda 2 ana nedeni vardı. Birincisi, bu köy enstitülerinden yetişen öğretmenler Amerika’yı hiç sevmediler, Amerikan emperyalizmine hep karşı çıktılar. Amerika, bilindiği üzere o dönemde dünyanın en büyük gücüydü. Dolayısıyla Amerika böyle bir gücün varlığını kabul edemezdi. Bu yüzden 1950’de iktidara getirdiği Demokrat Parti eliyle köy enstitüleri kapattırdı. İkinci nedeni ise köy enstitülerinden mezun olan gençler köye dönünce ağanın sözünü dinlemediler. Öğretmenlerin, ağaların sözünü dinlememesi ağaların işlerinin tersine dönmesine sebep oldu. Bunun sonucunda da güçlü olan ağalar Amerika politikacılarıyla el ele verip maalesef köy enstitülerini kapattılar.” 

“TÜRKİYE’YE YAPILMIŞ EN BÜYÜK KÖTÜLÜK!”

“Köy enstitüleri keşke kapanmasaydı” şeklinde açıklamalarına devam eden Araştırmacı-Yazar Abdurrahman Zeynal, “Türkiye’de ki o dönemlerde ki cehaletin önüne daha çok geçilebilirdi ve günümüz Türkiye’sinde çok daha farklı dönemler yaşayabilirdik” dedi.

Son olarak, “Tabi ki de her kurumun yanlış tarafları olabilir, düzeltilmesi gereken yönleri olabilir” diyerek devam eden Zeynal, “Ancak tamamen kapatmak yerine ıslah edilebilirdi, düzeltilebilirdi diye düşünüyorum ama biz kolayını seçip tamamen kapatmayı seçtik. Bu da bana göre Türkiye’ye yapılmış en büyük kötülüklerden biridir” ifadeleriyle konuşmasını sonlandırdı.