www.gunebekiserzurum.com / Mihrimah Nefise DURDAĞ

Yasa dışı eski tarihi eserler ticaretinin kilit noktası kültür varlıklarını yıkıma uğratan kaçak kazıcılar olduğunu ifade eden Erzurum Müze Müdürü Hüsnü Genç,   tarihin en önemli kalıntıları ve kanıtları olan arkeolojik alanlar kültür varlıkları gün geçtikçe artan yıkıcı etkilerin etkisi altında olduğunu söyledi.

Genç, ’’Arkeolojik bir yerleşimin tam olarak açıklanabilmesi için, o kültürü meydana getiren insanların bulundukları doğal çevreyi, hayvan, bitki ve iklimden oluşan biyolojik ortamı, insanların bu biyolojik ortamla ilişkileri, sahip oldukları kaynaklardan yararlanma şekilleri, teknolojileri, ekonomileri, sosyal ve kültürel yapıları, sanatsal faaliyetlerinin aydınlatılması gerekmektedir. Ancak diğer taraftan insanlık tarihini açıklamada ve anlamada böylesine önemli bir görev üstlenen arkeolojik alanlar bir o kadar da savunmasızdır. Tarihin en önemli kalıntıları ve kanıtları olan arkeolojik alanlar ve kültür varlıkları gün geçtikçe artan yıkıcı etkilerin etkisi altındadırlar. Arkeologlar baraj, yapılaşma, tarım, madencilik, doğal şartlar, savaş, yasa dışı define arama ya da kaçak kazı gibi birçok etkene karşı çalışmalarını sürdürmektedir. Bu etkenlerin her biri ayrı bir önem arz ederken yasa dışı ticarete sebep olan kaçak kazılar dünyada ve ülkemizde giderek artan bir problem haline gelmiştir. Geçmişte ekonomik yönden zayıf olan ülkelerin sorunuymuş gibi görülürken bugün tarihi zenginliğe sahip her ülkenin başa çıkması gereken bir problem olduğu anlaşılmıştır. Özellikle 1950’li yıllardan sonra da ticaretin maddi hacmi ve parasal değeri ciddi boyutlara ulaşmıştır. Ulaşım ağlarının genişlemesi ve ucuzlaması, internet, cep telefonu, uydu gibi teknolojik kolaylıklar da bu ticaret için küresel bir ortam hazırlamaya katkıda bulunmuştur. Yasa dışı eski eser ticaretinin kilit noktasını kültür varlıklarını yıkıma uğratan kaçak kazıcılar oluşturmaktadır. Ancak madalyonun öbür yüzünde de bu eserlerin ait oldukları yerlerden sökülüp alınmasına yol açan ve ekonomik, prestij veya estetik kaygılı talep tarafının olduğu da göz önünde bulundurulmalıdır. Hatta kaçak kazıyı teşvik eden unsurlardan en önemlisinin piyasanın talep tarafı olduğunu söylemek bu noktada yersiz olmayacaktır. ’’dedi