Kaos teorisini alıntı yaparak size azıcıkta olsa fikir edinmeniz için yapıyorum ilerleyen günlerde bu konu ile ilişkilendirerek başka meselelere değineceğim;
“ “Kaos Teorisi” ilk defa 19. yüzyılın başlarında Fransız matematikçi Jules Henri Pointcare tarafından ortaya atılmıştır.
Pointcare, “Kaos Teorisi” doğadaki olayları fizik, kimya ve matematiksel deneylerle açıklamaya ve yorumlamaya çalışmıştır. Pointcare’e göre çok boyutlu sistemlerde, uygulanması gereken çözümler, sonsuz bir şekilde sürebilen, hareketli bir durumdur ve sistemlerin geleceğinin tahminine izin vermez. (1)
Avusturya’lı bilim insanı Ludvigvon Bertalnffy’nin Genel Sistem Teorisi’nden türetilmiş çağdaş bir yaklaşım olan “Kaos Teorisi”ni, sistemi karşılıklı bir etkileşim içinde olan ortak özellikli ve kompleks yapıdaki parçalar olarak tanımlamıştır. (2)
Günümüzde, karmaşık sistemlerdeki davranışların açıklanmasında, değişimin kaynağına inilmesinde “Kaos teorisi” kullanılmaktadır.
Türk Dil Kurumu Kaos’u“Evrenin düzene girmeden önceki biçimden yoksun, uyumsuz ve karışık durumu” olarak tanımlamıştır. (3)
Kaos, biimsel anlamda ise, “Düzensiz ve öngörülemeyen sistemler olarak ifade edilmektedir. (4)
Ancak kaos basit bir dağınıklık ve düzensizlik değildir. Çünkü düzen farklı birçok olası yorumları içermekte ve her gözlemci düzenin belirli bir modelini görmektedir. (5)
Kaos ise bazıları için yeni bir fırsat, motivasyon kaynağı, profesyonel başarı olabileceği gibi, bazıları için de uyumsuzluk ve depresyon oluşturabilecek bir durum olarak algılanabilir.
Kaos; çok yüksek boyutlu sistemlerde bulunma olasılığı bulunan, kısa vadede öngörülebilir davranışlar gösteren, asla kendini tekrarlamayan ve küçük değişimlerin süreç içerisinde büyük ve niteliksel etkiye yol açtığı doğrusal olmayan dinamikleri ele almaktadır.
Dolayısıyla “Kaos bakış açısı”nı yakalayabilmek için“Doğrusal Sistemler” ve “Dinamik Sistemler”in genel özellikleri ve farklarını değerlendirmek gerekmektedir.
Doğrusal Sistemlerde, gelecek tahmin edilebilir, zamanla değişmez, küçük nedenlerin etkisi küçük, büyük nedenlerin etkisi büyük olur,bir “Bütün” öğelerin toplamına eşittir, yani ne fazla ne de eksiktir.
Dinamik Sistemlerde ise, gelecek tahmin edilemez, zaman içerisinde değişiklikler olur, küçük değişiklikler büyük sonuçlara, büyük değişiklikler küçük sonuçlara yol açabilir, kesin bir şey söylemek mümkün değildir, bir “Bütün” öğelerin toplamından eksik ya da fazla olabilir.(5)
Yukarıdaki tanımlar incelendiğinde doğrusal sistemlerle, dinamik sistemler arasında çok fark bulunmaktadır. Günümüz dış ve iç çevre faktörleri, sistemlerin (Kurumların, işletmelerin) doğrusaldan çok, dinamik sistemlere dönüşmesine neden olmuştur.
Bu nedenle, değişim süreci öngörülemeyen yapıların yeni dengelerinin hesap edilmesine katkısı nedeni ile, “Kaos Teorisi” psikoloji, fizik, işletme, yönetim, biyoloji, ekonomi ve stratejik yönetim gibi bilim alanlarında uygulama şansı bulur.”
