Aziziye tabyası; Mazisini bilmeyenler için estetikten uzak, ancak ve ancak kaba saba bir taş yığınından ibarettir.
oysa o kaba saba taş yığını; Sırtından hançerlenmiş bir şehrin namus müdafanın simgesidir.
Her taşı her karış toprağı; üzerinde yürüdüğümüz çignediğimiz bir toprak parçasının, o kaba saba taşların nasıl vatana dönüştüğünün şiiridir..
4 kasım 1877 günü yapılan Dereboyu muharebe sini kaybeden Türk birlikleri Aziziye tabiyalarına kadar geri çekilmişti..
Rus ordusu karargahı Erzurum'un alınması halinde tüm Doğuanadoluyu kazanacakların bilinciyle son bir taarruz için tüm hazırlıklarını tamamladı..
Erzurum'un kaybedilmesi halinde Anadolunun karşı karşıya kalacağı korkunç akibetin farkında olan Ahmet Muhtar Paşa o meşhur bildirisini Şehre tebliğ eder..
“Erzurum, sokak sokak, ev ev müdafaa edilecektir. Kadın olsun erkek olsun, yaşlı olsun genç olsun her Türk ve Müslüman, müsellah (silahlı) asker gibi bu namus müdafaasına elbette katılacaktır. Bu hamiyetiniz, devletin şanına layık olacaktır.”
8 Kasım akşamı bin yıldır birlikte yaşadığımız Rus yanlısı Ermeni köpekler 8 Kasım'ı 9 Kasım'a bağlayan gece, Erzurum'un Aziziye Tabyası'na girerek nöbetçileri öldürdüler. tabyalardaki askerlerimizi kılıçtar geçirdi..
Rus birlikler hiç bir mükavemetle karşılaşmadan tabyayı elegeçirdi..
Sabah ezanından sonra minarelerden Moskof'ün tabyaları ele geçirdiği yankılanda…
Ve şehirde Ahmet Muhtar Paşa'nın tebliği satır satır vucüt buldu..
o muhteşem bildiri ete kemeğe büründü..
'Kadın olsun erkek olsun, yaşlı olsun genç olsun her Türk ve Müslüman, müsellah (silahlı) asker gibi bu namus müdafaasına katıldı.
Şehir Kazma kürekle tabyaya yürüdü..
Rus birliklerin ve Ermeni çetelerinin tüfeklerle açtığı yaylım ateş halkın yürüyüşünü durduramadı..
Rus ilerleyişi Erzurum lunun direnişiyle kırılmış, ve şehir namus müdafasında verilen sınavdan yüz akıyla çıkmıştır..