www.erzurumgunebakis.com / Muhammet YILMAZ
Genellikle okul döneminde fark edilen bu durum, aslında okul öncesi dönemde de belirti verebiliyor. Uzmanlar, çocuklarda görülen dikkat dağınıklığı, aşırı hareketlilik ve dürtüsel davranışların sadece gelişimsel bir süreç olmadığını, bazı durumlarda DEHB’nin habercisi olabileceğini vurguluyor.
Erken Belirtiler ve Profesyonel Değerlendirmenin Önemi
Çocuklarda zaman zaman dikkat süresinin kısa olması, enerjik davranışlar sergilemesi ya da sabırsızlık göstermesi gelişimin doğal bir parçası olabilir. Ancak bu davranışların sıklığı ve şiddeti günlük yaşamı, sosyal ilişkileri ve öğrenme sürecini etkiliyorsa, DEHB ihtimali göz önünde bulundurulmalı. Uzmanlar, DEHB’nin sadece geçici davranış sorunlarıyla karıştırılmaması gerektiğini belirtiyor ve doğru tanının ancak uzman bir çocuk doktoru ya da psikiyatrist tarafından yapılacak kapsamlı bir değerlendirme ile konulabileceğinin altını çiziyor.
DEHB’nin belirtileri üç ana başlık altında toplanıyor: dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik. Çocuklar, özellikle oyun oynarken ya da verilen görevlerde dikkatlerini sürdüremeyebilir, sık sık hata yapabilir veya eşyalarını kaybedebilirler. Yerinde duramama, uygunsuz zamanlarda koşma ya da aşırı konuşma gibi hiperaktif davranışlar da dikkat çekicidir. Dürtüsel davranışlar ise çocuğun soruları tamamlamadan yanıt vermesi, sırasını bekleyememesi ya da başkalarının sözünü kesmesi şeklinde görülebilir.
Aileler ve Öğretmenlere Büyük Sorumluluk Düşüyor
DEHB tanısı konulmuş çocuklarla başa çıkabilmek için, ailelerin ve öğretmenlerin bilinçli bir şekilde hareket etmeleri büyük önem taşıyor. Bu süreçte ailelerin, çocuklarının güçlü yönlerini keşfetmeleri ve destekleyici bir tutum sergilemeleri gelişimleri açısından kritik rol oynuyor. Evde uygulanacak bazı davranışsal stratejiler, çocuğun olumlu davranışlarını pekiştirmesine yardımcı olabiliyor. Basit ve tutarlı kurallar koymak, olumlu geri bildirimler vermek, küçük ödüllerle motivasyon sağlamak bu yöntemler arasında yer alıyor. Ayrıca görsel materyallerle çocuğun organize olmasını kolaylaştırmak ve kısa, net görevlerle yönlendirme yapmak da etkili sonuçlar verebiliyor.
Okul ortamında ise öğretmenlerin çocukların bireysel ihtiyaçlarını göz önünde bulundurması, dikkat dağıtıcı unsurları azaltması ve net yönergelerle rehberlik etmesi başarıyı artırabiliyor. Fiziksel aktiviteler ve açık hava oyunları da çocukların enerjilerini sağlıklı bir şekilde dışa vurmalarına olanak tanıyor.
Tedavi Süreci ve Destek Yöntemleri
Bazı durumlarda DEHB ile baş etmek için psikoterapi, davranış terapisi ya da aile terapisi gibi profesyonel destekler gerekebiliyor. Gerek görüldüğünde ilaç tedavisi de bir seçenek olarak değerlendiriliyor. Ancak bu tür tedaviler yalnızca uzman doktor tarafından yapılacak değerlendirme sonrasında, aile onayı ile başlatılabiliyor.
Her çocuğun farklı olduğunu ve DEHB belirtilerinin kişisel farklılıklar gösterebileceğini belirten uzmanlar, sabırlı olunması gerektiğini ve çocuklara destekleyici bir çevre sunmanın gelişimlerine büyük katkı sağladığını vurguluyor. Doğru yönlendirmeler ve profesyonel destekle, DEHB tanısı almış çocukların da sağlıklı ve başarılı bireyler olarak büyümeleri mümkün.
