Ethem Baba Hazretleri Erzurumun Narman ilçesindendir.Erzurumun önemli şahsiyetlerinden biri olan Ethem Baba Hazretlerinin türbesi ilçe merkezinde Erzurum Caddesi Üzerinde orta noktadadır. Kabri şerifin etrafı yollarla çevrili Oltu,Olur,Şenkaya ve Ardahan iline gidenler muhakkak ki Ethem Baba Hazretlerinin kabrinin yanından geçer. Bu haliyle de anlayabilene çok şeyler anlatmaktadır. Ethem Baba’yı üçüncü göbek torunu Ahmet, onun oğlu Yakup, Yakup’un oğlu Nurullah Savaş Beylerin Abdurrezak Türk Hocamıza anlattıkları;
Ethem Baba, 1836 tarihinde Erzurumda dünyaya teşrif etmiş, asıl adı İbrahim, mahlası Ethem dir. Halk arasında Ethem Baba olarak bilinir. Babası Şeyh Muhammed Nesibi ailesi Afganistandan muhacir imiş.
Silsilename tarik – i halvetiyenin Şemsiye kolunu beyan etmekte, kısaca Halveti Şemsuddin – i Sivasi, Abdülmecit Şirvani, Şeyh Şah Kubat – ı Şirvani, Seyyid Pir Yahya Şirvani, Ahmedü’n Sani, Şemsuddin evladı Eşşeyh İbrahim Ethem bin Şeyh Muhammed Nesib Erzurimi diye geçmektedir. Ayrıca sisile sonunda takip edilecek zikir, okunan dua, ve tesbihat sonunda silsile – i ervahı şerifleri için cemi – i islamı ervahı şeriflerine hibe ve hediye eyledik, tegebbel minna ya ilahi hu… ile sonlanmaktadır.(istiğfar ve zikir halveti yolunun temel uygulamasıdır.)
İbrahim Ethem Efendi, Halveti’nin Sivasiye kolundan Şemseddin Sivasi(Şemsi Suzi) nin talebesi olmuş, yanında yetişerek icazet almıştır.
Nurullah Bey’in anlatımında dedelerinin medrese eğitimi yok imiş. Rüya aleminde Batını ilmiyle olgunlaşmış, kendini ibadet ve taate vermiş. Birgün yine rüya aleminde Hz. Ali (R.A.) yi görerek Sivas’a gidip, Şemsi Suzi Hazretlerine talebe olması emrolunmuş. Sivas’a giderek şeyh efendiden kabul görmüş, halvet odasında inzivaya alınmış. Manevi terbiyesi tamamlanıp şeyhinin istediği olgunluğa geldiğinde icazeti verilerek, insanlara nasihat edip Resul – i Ekrem (S.A.V.) in güzel ahlakını hal ve hareketleriyle İslamiyet’i anlatmak, halkı irşad etmek üzere Narman’a gönderilmiştir. Ömrünün sonuna kadar verilen görevi ifa etmiştir.
Mezar şahidesinde;
“Tarikimiz Nakşibendi,
Mesleğimiz Halveti,
Edebimiz Kadiridir.
Biz Muhammet ümmeti,
Oniki tarikatta vardır,
Şeyhimizin himmeti.”
Bu ifadeye göre şeyh efendi üç tarikatın yolunu birlikte uygulamış. Halk arasında çok tanınan Avni mahlaslı Abdullah Hoca ve Molla Recep yetiştirdiği müritlrindendir. Tasavvufla ilgili kitap ve beyitlerinin var olduğu, bunların birinci dünya savaşı sırasında yakılarak imha edildiği ifade edilmiştir.
Torunu “Başımız sıkıştığında önce Allah’ın yardımı sonra dedemizin himmeti bize yetişir, rahatlarız. Kazada imar düzenlemesi yapılırken kabir kaldırılmak istenmiş, bu durumdan ailesi çok müteessir olmuş. Ethem Baba gece rüyalarına geliyor ve “Siz rahat olun ben kendime sahibim ve sahibim de var” demiş. Narman halkı ve çevre Ethem Baba’yı sahiplenerek kabrin olduğu yerde kalmasını sağlamış.
Ethem Baba hal ehli birisi. Ayakkabı tamirciliğiyle yani elinin emeğiyle kazanarak aile efradının geçimini temin etmiş. Kimseden bir şey beklememiş. Hicri 1331/Miladi 1913 yılında hakkın rahmetine kavuşarak şimdiki bulunduğu türbeye defnedilmiş. Türbesi sıkça ziyaret edilir. Mekanı cennet olsun.
KERAMETLERİNDEN BAZI ÖRNEKLER
Narman’ın Sülüklü köyünden Ali isminde bir zat Kore harbine gider. Bir gece uykudan uyanarak zafer çığlıkları atar. Türk birliğinin komutanı, “Oğlum sen delirdin mi bizim askerimizin çoğu şehit oldu bir avuç askerle nasıl düşmanla baş ederiz?”. Ali, “Komutanım zafer bizimdir Allahu Taala bizimle beraber, evliyalar şehitler bizimle beraber zafer bizim olacak” der. Düşmanla kıyasıya bir savaştan sonra düşman birlikleri yenilgiye uğrar. Komutan, “yavrum Ali gel bakalım sen ermiş misin nereden bildin zaferin bizim olacağını?” Ali, “komutanım bizim ilçede Ethem baba isminde bir evliya var rüyamda “Evladım Ali zafer inananlarındır. Allah, evliyalar ve şehitler sizinle beraberdir dedi bayrağı elimden aldı ve şu tepeye dikti”der. Komutan bayrağı alarak Ali ile beraber Ethem Babanın gösterdiği tepeye dikerler.
Narmanlı Kemal Öz ün bizzat kendi dilinden: Ethem Babanın tekkesinin yanında terzi dükkânım vardı. Kara kışın ortasında yakacağım bitti. Çalışmak zorundayım tekkeden içeri girdim, tekkenin tavanından birkaç odun parçası düşmüş içeriye de kar yağmaktaydı. Odunları toplayıp yakmayı, öğlenden sonra da gidip tekkenin tavanını tamir etmek için sağlam odun almayı düşündüm. Odunları sobaya attım, ateşledim. İşin yoğunluğu nedeniyle gidip ağaç almayı unuttum. Akşam oldu sobayı söndürdüm eve gittim. Geldiğimde sobadaki ağaçların yanmadığını gördüm, halbuki önceki gün akşama kadar ısınmıştım. Ürperdim, hemen gidip odun aldım ve tekkenin tavanını tamir ettim. Aynı odunları tekrar ateşledim birkaç saat sürmeden odunlar yanıp kül oldu dedi.
Bir rivayete göre, Ethem Babanın vefatından sonra Narman da sel felaketi yaşanır. Gün boyunca yağan sağanak yağıştan sonra ilçeyle bağlantısı olan derelerden özellikle deve han deresinden gelen sel önüne kattığı büyük ve küçükbaş hayvanları alıp götürür. Halkın panik içerisinde koşuştuğu bir anda tekkeden aksakallı birisi çıkar. Sel felaketinin daha fazla zarar vermemesi için Allah’a dua eder o esnada sel yatağını genişleterek üç kola ayrılır etkisini kaybeder. Hayvanlar da yaralı olarak sel sularından kendileri çıkarlar. O günün ermiş insanları bu aksakallı kişinin Ethem Baba olduğunu söylemişler.
Rus ile Türk Askerleri arasında güreş Müsabakaları düzenlenir. Bir Rus pehlivanı bütün rakiplerini yener. Bunun üzerine Rus komutanı Türk komutanının karşısına geçerek; “Var mı başka pehlivanlarınız yoksa size bu pehlivanı tohumluk verelim” der. Bu hakaret Türk komutanının zoruna gider ve her yere haber salar. Rus pehlivanını yenecek bir Türk pehlivanı ararlar. Rus pehlivanını yenecek tek bir kişi vardır, oda Işıklı Pehlivan’dır, fakat oda yaşlanmıştır. Işıklı pehlivana gelerek durumu izah ederler. Işıklı pehlivan, “Yaşlıyım ama Türkün şerefi söz konusuysa gelirim ama siz yine de oğlum Aslanı götürebilirseniz götürün yoksa ben hazırım” der. Aslan Pehlivan ise o esnada hapis yatmaktadır. Ceza evi müdürüne de durum izah edilerek izin alınır. Aslan Pehlivan önce babasına giderek elini öpmek ister. Işıklı Pehlivan elini öptürmeyerek, “Git Sümmani Babanın Ethem Babanın ve Ali Babanın elini öp” der. Aslan pehlivan önce Sümmani Babanın elini öpmek için Samikaleye gider. O esnada Ethem Baba ve Ali Baba da Sümmani Babanın hanesinde bulunmaktadırlar. Hepsinin elini öper ve onlar da “Aslan darlandığın zaman Yetiş Ey Sümmani, Ey Ethem, Ey Ali de gerisini bize bırak” derler. Aslan Pehlivan müsabaka alanına gider. Aslan, Rus Pehlivanla güreşmeye başlar. Rus pehlivan her defasında Aslan pehlivanı yerden yere vurmaktadır. Aslan Pehlivan‘ın aklına aldığı tembih gelir ve “Yetiş Ya Sümmani, ya Ethem, ya Ali” dedikten sonra Rus Pehlivanını yerden yere vurmaya başlar ve güreşin galibi olur. Babası ona “Sümmani sararsa, Ali kollarını bağlarsa, Ethem de çelme takarsa Aslan Elbette yıkar” der.
ABDULLAH (AVNİ) HOCANIN ETHEM BABAYA YAZDIĞI ŞİİR:
Ben seni sevdim ezeli
Aşkınla olmuşam deli
Bildirendir lemyezeli
Abdulkadir Seyyid Yahya
Şemsi Suzi Ethem Baba
Tarikimiz hem ikidir
Meslek Peygamber silkidir
Şeriat tarikat mülküdür
Abdulkadir Seyyid Yahya
Şemsi Suzi Ethem Baba
Halvetidir hem Kadiri
Bildirir batini zahiri
İrşad eder tezzakiri
Abdulkadir Seyyid Yahya
Şemsi Suzi Ethem Baba
Abdulkadir Hocaları
Boş geçirmez geceleri
Yetiştirir niceleri
Abdulkadir Seyyid Yahya
Şemsi Suzi Ethem Baba
Taze gülleri düşürür
Aşkın narında pişirir
Çapan yollara aşırır
Abdulkadir Seyyid Yahya
Şemsi Suzi Ethem Baba
Bağında güller bitirir
Benlikli başın itirir
Aşkın narında pişirir
Abdulkadir Seyyid Yahya
Şemsi Suzi Ethem Baba
Her yerde vardır Kemalin
İçir bize aşk zülalin
Göster evliya cemalin
Abdulkadir Seyyid Yahya
Şemsi Suzi Ethem Baba
