Cumhuriyet, Doğu, Saray, Dadaş, Gürpınar, Zafer, Güneş, Arı, Orduevi sinemaları vardı. Son otuz yıldır dünya değişirken Erzurum da değişti ki, bunlardan hiç biri kalmadı.
Aynı döneme damga vuran Orkide, Ömür, Sakarya, İstanbul Emirgan aile çay bahçeleri de yok edilenler kervanına katıldı. 1913'ten 1985 yılın kadar Erzurum 9 sinema salonuna sahipti!
Erzurum'da sinema tarihi yüz yıl öncesine gider.
1913 yılında azınlıklar Rusya'dan getirdikleri filmleri gösterirlermiş. İşgal yıllarında bu işi Ruslar üstlendi….
Cumhuriyet kurulunca şehre yeni bir sinema yapılmış, bunu diğerleri takip etmişti.
Gazi İlkokulunun salonunda dönemin minik öğrencileri sinemayla tanışıp filmlerini seyretmişler.
Derken sinemaların çoğaldığı 1950 sonrası ve özelliklede 1960'larda bayan matineleri dönemin ev kadınları, kızları, gelinleri hatta nineleri her gün sinemaya gittikleri yıllar başlamıştı.
Yıllar içinde filmlerin rengi ve konusu değişince artık bayanlar sinemaya gitmez olmuştu.
Fakat yine de sinemalar görevlerini yerine getirmeye devam etmişlerdi.
Arkada Doğu Sineması Afişleri
Doğu, Dadaş, Gürpınar, Cumhuriyet, Zafer, Güneş, Arı sinemaları en parlak günlerini 1950 -1970 arasında yaşadılar.
Dadaş Sineması hiç şüphesiz bunların içinde müstesna bir yeri vardı. Ünlü 12 Mart Kurtuluş geceleri, dönemin büyük partilerinin kongre yaptıkları yerlerdendi.
30-35 Yıl Önce Dadaş Sinemasının Önü
1976 yılında Adalet Partisinin il kongresinde taraflar kavgaya tutuşmuş ve atılan sandalyeyle dönemin Kültür Bakanı Rıfkı Danışmanın kafası kırılmıştı.
Tabi kimse şikâyetçi olmamıştı.
Genç öğrenciler olarak hazırladığımız "Vatan Böyle Kurtulur" adlı oyunumuzdan önce; Yücel Çakmaklının Yönettiği Türkmen Düğünü adlı tiyatro oyunu Dadaş sinemasında seyretmiş, oyuncu topluluğu olarak gitmiş, epeyce tiyatro bilgisi öğrenmiştik.
1971 Dünya Kupası filme alınmış Tostao'lu, Pele'li Brezilya ile İtalya arasında oynan Final maçı günlerce Dadaş Sinemasında kapalı gişe oynamış ve içeri girmek için zor bilet bulmuştuk.
Tabii bunların ötesinde 1975-1983 arasında gişe memurluğu ve sinema müdürlüğü yapan Aşkale Lisesinde sınıf arkadaşım rahmetli İsmail İspirli'nin yanına gider dönemin ideolojik tartışmalarını yapardık.
Dadaş Sineması yeni
Matine saatlerinde yüzlerce her yaştan Erzurumlu erkek seyirci filmi izler arka kapıdan salonu terk ederken ön kapıdan yeni izleyiciler içeri alınırdı.
Sinemanın girişi ve koridorlar o yıllar oldukça temiz ve bakımlıydı. Görevliler temizlik işlerini yapar zabıtada kontrol ederdi.
Bütün yukarıdakileri hatırlamam sebep 05/Kasım /2015 tarihinde resim çerçeveletmek için gittiğimiz Dadaş sinemasının katında bulunan çerçevecide etrafı seyredip geçmişi hatırladığımda bu yazıyı yazmak aklıma geldi.
Dadaş Sineması-Eski
Sinemanın kapısı kilitli, saatlerce Türkiye'yi kurtarmak için fikir ürettiğimiz sinema yönetim odasının kapısının neredeyse örümcek ağıyla kapanmak üzere olduğunu gördüğümde 30-40 yıl ötesine gitmiş nice konferansların, büyük toplantıların yapıldığı şaşaalı günler aklıma gelmiş nereden nereye sorusunu sormuştum.
Necip Fazıl Kısakürek’in konferans verdiği Güneş ne de Muhsin Yazıcıoğlu ve diğer ünlülerin konuştukları Dadaş Sineması kaldı..
